Aktywność fizyczna zmniejsza w ciągu całego życia ryzyko zachorowania na raka: płuc o mniej więcej 20 proc., błony śluzowej macicy o 20-40 proc., jelita grubego o 30-40 proc., a piersi – w zależności od typu nowotworu – od 20 do 80 proc. Tę ostatnią zależność pokazały m.in. badania EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition). Efekty może przynieść wprowadzenie nawet niewielkich zmian w codziennej rutynie, np. szybki marsz, praca w ogrodzie czy zrezygnowanie z windy na rzecz schodów. Ruch także spowalnia rozrost raka prostaty u mężczyzn w wieku 65 lat lub więcej.

4. Ogranicz spożycie soli

Nadmiar soli w diecie przeciąża nerki i wiąże się z istotnym wzrostem ryzyka rozwoju raka żołądka. Oszacowano, że na każdy gram soli spożywanej dziennie prawdopodobieństwo to wzrasta aż o 18 proc. Pamiętajmy, że sól w dużych ilościach zawarta jest w takich produktach, jak: konserwy, słone wędliny i kiełbasy, sery żółte i pleśniowe, kiszonki, chipsy czy krakersy, zupy i sosy w torebkach, kostki bulionowe. Dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 g (jedna płaska łyżeczka).

5. Unikaj czerwonego i przetworzonego mięsa

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem uważa, że czerwone mięso prawdopodobnie jest rakotwórcze. Na pewno zależność ta istnieje w przypadku raka jelita grubego – spożywanie 100 g czerwonego mięsa dziennie lub 50 g przetworzonego (nie więcej niż dwa plasterki bekonu, szynki czy salami) zwiększa ryzyko zachorowania o 18 proc. Osoby codziennie jedzące czerwone mięso (w tym przetwory z wołowiny i wieprzowiny) są trzykrotnie bardziej narażone na rozwój raka jelita grubego niż niespożywające czerwonego mięsa lub sięgające po nie sporadycznie. Nie znaczy to, że musimy wykreślić mięso z diety całkowicie, bo jest ono ważnym źródłem żelaza, cynku i witaminy B12 oraz aminokwasów egzogennych (takich, których nie może wyprodukować nasz organizm). Wybierajmy raczej mięso drobiowe.

6. Ogranicz produkty smażone, grillowane, wędzone

W trakcie takiej obróbki termicznej mięsa powstają wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), heterocykliczne aminy aromatyczne – substancje o działaniu kancerogennym. Im wyższa temperatura smażenia, pieczenia, wędzenia, grillowania lub prażenia, a jego czas dłuższy, tym większa zawartość WWA w produkcie. Z kolei potencjalnie rakotwórczy akrylamid powstaje przy obróbce skrobi. Opiekane w tosterze chleb, frytki czy podsmażane ziemniaki powinny mieć kolor złoto żółty, nie brązowy. Dzięki temu ograniczymy dostarczanie do organizmu tego związku.

7. Jedz warzywa i owoce

Jedna porcja dziennie to za mało. Wedle danych WHO spożywanie trzech porcji dziennie powoduje spadek ryzyka zachorowania na raka o 14 proc., trzech-pięciu porcji o 29 proc., a pięciu-siedmiu porcji o 42 proc.

8. Odżywiaj się jak mieszkańcy Okinawy

Na tej japońskiej wyspie żyje najwięcej na świecie stulatków. Na 100 tys. mieszkańców przypada ich aż 33. Mieszkańcy Okinawy nie przybierają z wiekiem na wadze. Liczba zachorowań na serce jest tam o 80 proc. niższa niż w krajach Zachodu, a na raka – o 50 proc. Dozwolone produkty w diecie Okinawa to: surowe warzywa i owoce, wyroby pełnoziarniste, oliwa, awokado, orzechy, drób, ryby, tofu, brązowy ryż, owoce morza, woda mineralna, herbata czarna, zielona, oolong. Zakazane są: słodycze, chleb, oleje, produkty smażone lub przemysłowo przetwarzane, a także mleczne, oraz makaron z białej mąki. Dieta Okinawa jest niskokaloryczna, obniża ryzyko nadwagi i spowalnia starzenie, zawiera wartościowe składniki odżywcze: węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, dobre tłuszcze i chude białko. Zaleca się jedzenie dziesięciu porcji warzyw dziennie i dwóch porcji owoców.

9. Jadaj pikantnie

Ostre papryczki chili zawierają kapsaicynę, która ma właściwości odchudzające (otyłość sprzyja nowotworom) – wpływają korzystnie na florę bakteryjną jelit, procesy antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Pikantna żywność postrzegana jest często jako przyczyna powstawania wrzodów żołądka. To mit, ponieważ kapsaicyna stymuluje do tworzenia ochronnej błony śluzowej żołądka oraz zwalcza Helicobacter pylori. To patogenna bakteria, która po dostaniu się do organizmu człowieka może prowadzić do m.in.: zapalenia błony śluzowej żołądka, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz zwiększenia ryzyka rozwoju nowotworu żołądka.

10. Utrzymuj prawidłową wagę

Nadwaga i otyłość są przyczyną rozwoju ok. 11 proc. przypadków raka jelita grubego, 9 proc. raka piersi, 57 proc. przełyku, 25 proc. nerki, 24 proc. pęcherzyka żółciowego i 39 proc. trzonu macicy. Tłuszcz trzewny (brzuch) zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór prostaty u mężczyzn. Metaanaliza obejmująca 56 badań z udziałem ponad 7 mln osób wykazała wzrost zachorowań na raka jelita grubego wraz ze wzrostem BMI (wskaźnik masy ciała). Dla BMI 23,0-24,9 ryzyko to wynosiło 14 proc. dla BMI 25,0-27,4 – 19 proc., dla BMI 27,5-29,9 – 24 proc., zaś dla BMI >30 aż 41 proc.

11. Karm dziecko piersią

Karmienie zmniejsza ryzyko rozwoju raka piersi. Według czasopisma „Lancet” upowszechnienie karmienia piersią uchroniłoby przed zachorowaniem ok. 20 tys. kobiet rocznie. Prawdopodobnie udałoby się też zmniejszyć liczbę zachorowań na raka jajnika.

12. Chroń skórę przed słońcem

O 60-70 proc. zwiększa się ryzyko powstania czerniaka z obecnych na skórze znamion barwnikowych u osób, które wystawiają ciało na słońce w godzinach jego największej aktywności (12-16), nie stosują dobrej jakości kremów ochronnych o odpowiednich filtrach UV dostosowanych do karnacji oraz nagminnie korzystają z solariów.

13. Zapobiegaj infekcjom wirusowym i bakteryjnym, lecz stany zapalne

Wirus Epsteina-Barr może powodować chłoniaka Burkitta oraz raka nosogardzieli i gardła. Przewlekłe zakażenia Helicobacter pylori doprowadzają do powstawania raka lub chłoniaka żołądka. Następstwem infekcji HIV mogą być chłoniaki o bardzo agresywnym przebiegu – przestrzega dr Meder. Bakterie Chlamydia sprzyjają powstawaniu nowotworów szyjki macicy i płuc oraz chłoniaków. U podłoża raka pęcherza może leżeć zakażenie dwoinką rzeżączki, a wirus opryszczki HHV-8 może sprzyjać powstawaniu raka prostaty i mięsaka Kaposiego. Przewlekłe zakażenia E. coli, Enterococcus faecalis i wirusem cytomegalii sprzyjają powstawaniu raka jelita grubego.

14. Zaszczep się przeciwko HPV

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) odpowiada za powstawanie raka szyjki macicy, a także nowotworów jamy ustnej, gardła, krtani, odbytnicy, prącia, sromu i skóry. Można się zakazić przy kontaktach seksualnych (również analnych i oralnych). Prezerwatywa to za mało, ponieważ wirus HPV może być przenoszony poprzez skórę moszny u mężczyzny, szczególnie przy braku odpowiedniej higieny codziennej. Szczepienie chroniące przed zakażeniem HPV (w Polsce dostępna jest już szczepionka III generacji 9-poliwalentna dająca ochronę w 95 proc.) pokrywa prawie wszystkie szczepy onkogenne. Szczepieniem powinni być objęci chłopcy i dziewczęta przed inicjacją seksualną.

15. Zaszczep się przeciwko WZW typu B, zmniejsz ryzyko zakażenia WZW typu C

Szczepionka przeciw WZW typu B może uchronić przed rakiem wątroby. Wirus ten może być też przenoszony drogą płciową – mówi dr Meder. Nie opracowano jeszcze szczepionki chroniącej przed WZW typu C. Tym wirusem można się zakazić poprzez dożylne przyjmowanie narkotyków, korzystanie z niejałowego sprzętu medycznego oraz transfuzję krwi. Nie wolno używać cudzych środków higieny osobistej (maszynka do golenia, zestawy do manikiuru oraz pedikiuru). Ryzyko zakażenia zwiększa się też podczas częstych zmian partnerów seksualnych i przy kontaktach bez zabezpieczenia.

Pomoc, podpowiedź, wsparcie

Bogusław Olawski
przewodniczący Sekcji Prostaty Stowarzyszenia UroConti

Wiadomość o nowotworze jest jednym z najbardziej traumatycznych doświadczeń w życiu człowieka. Nie istnieje dobry sposób, żeby się na nią przygotować, ale ważne jest, by od początku uświadomić sobie, że życie nas, pacjentów, i naszego najbliższego otoczenia całkowicie się zmieni. Diagnoza choroby nowotworowej może wywołać uczucie gniewu, bezsilności, strachu, rezygnacji czy spowodować depresję. Niełatwo poradzić sobie z emocjami, nie jest też łatwo przebrnąć przez wszystkie formalności, wytyczne, zalecenia itp. Dlatego tak istotne jest wsparcie kogoś, kto ma nie tylko wiedzę w tym zakresie, ale i doświadczenie życiowe. Taką funkcję spełniają właśnie organizacje pacjenckie. Służymy informacjami w zakresie wyboru zarówno ośrodka, jak i rodzaju terapii, podpowiadamy, jakie pytania zadać lekarzowi co do leczenia operacyjnego, radioterapii, leczenia hormonalnego. Przekazujemy również wiele praktycznych rad, choćby dotyczących prawidłowej diety w chorobie nowotworowej, możliwości rehabilitacji i powrotu do życia zawodowego, a także codziennej opieki czy środków higienicznych, potrzebnych w bardziej zaawansowanym stadium choroby. Odpowiadamy też często na pytania dotyczące kwestii finansowych, bo dla wielu pacjentów, a zwłaszcza ich rodzin, choroba oznacza rewolucję w domowym budżecie. Często pacjenci pytają o możliwości leczenia, bo przeczytali lub usłyszeli, że w innych krajach dostępnych jest wiele nowoczesnych środków, do których polscy chorzy nie mają dostępu. Walczymy więc o nie w naszym wspólnym imieniu. Wiele organizacji pacjenckich służy też wsparciem psychologicznym, ma dyżury specjalistów czy telefony zaufania. Na stronach stowarzyszeń znajdują się przydatne telefony, bazy adresowe ośrodków rehabilitacyjnych i inne potrzebne informacje. Jedno jest pewne – żaden pacjent w chorobie nowotworowej nie może zostać sam.

Guz i co dalej?

Jeśli zostanie wykryty guz, lekarz zleca dalsze badania. Tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy pozytonowa tomografia emisyjna PET pozwalają dokładnie sprawdzić położenie guza, określić jego wielkość i strukturę, a także przekonać się, czy doszło już do przerzutów. Niekiedy konieczna jest biopsja. Polega ona na nakłuciu guza specjalną igłą (zwykle robi się to pod kontrolą USG) i pobraniu tkanek do badania mikroskopowego. Specjalista ogląda potem pobrane tkanki (wycinek) i ocenia charakter guza: czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa.

Markery nowotworowe

dr hab. n. med. Beata Kotowicz dr hab. n. med. Maria Kowalska Pracownia Markerów Nowotworowych Zakładu Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie

Markery nowotworowe to substancje, których oznaczanie może być pomocne na różnych etapach diagnostyki chorób nowotworowych. Jednakże jedynym badaniem służącym rozpoznaniu choroby nowotworowej jest badanie histopatologiczne, tj. badanie wycinka guza pobranego podczas biopsji. W praktyce klinicznej markery nowotworowe wykorzystywane są przede wszystkim do monitorowania leczenia chorych. Żaden ze stosowanych markerów nowotworowych nie jest idealny, czyli ich oznaczanie nie pozwala na rozróżnienie chorych z nowotworem złośliwym od osób zdrowych oraz chorych na inne choroby, ale nienowotworowe. Podwyższone stężenia markerów mogą towarzyszyć schorzeniom niezwiązanym z procesami nowotworowymi, np. stanom zapalnym, chorobom wątroby, nerek oraz chorobom o podłożu autoimmunologicznym. Nie wszystkie komórki nowotworowe uwalniają markery do krwi, stąd często obserwuje się ich prawidłowe wartości mimo zaawansowanej choroby. Tylko nieliczne markery charakteryzują się swoistością narządową, tj. związane są z lokalizacją guza (np. PSA – gruczoł krokowy). Kiedy oznaczamy markery nowotworowe? Na etapie rozpoznawania choroby – jako jedno z badań zleconych przez lekarza (znacznie podwyższony wynik markera może być pomocny w ustaleniu rozpoznania). W monitorowaniu leczenia – u chorych z potwierdzonym przez histopatologa nowotworem złośliwym, o ile stężenia markera są podwyższone przed rozpoczęciem terapii. Po zakończeniu terapii, w trakcie badań kontrolnych – narastanie stężeń może być sygnałem pojawienia się wznowy lub przerzutów, wyprzedzając nieraz objawy kliniczne lub zmiany widoczne w metodach obrazowych. W trakcie monitorowania chorych nie obowiązuje pojęcie normy, ważna jest obserwacja zmian stężenia markera w stosunku do poprzednio uzyskanych wyników.

Felietony: Niedyskrecje parlamentarne

<<< Powrót do spisu treści

&&
Implant siatkówki, który może przywrócić wzrok milionom

Źródło: Interia tech, Medycyna, www.nt.interia.pl
Data publikacji: 15 marca 2017

Naukowcy stworzyli implant siatkówki, który przywraca wzrok u szczurów i planują badania kliniczne z udziałem ludzi jeszcze w tym roku.

Implant przekształcający światło w sygnał elektryczny, który pobudza neurony siatkówki, może dać nadzieję milionom ludzi na świecie. To właśnie barwnikowe zwyrodnienie siatkówki, choroba podczas której fotoreceptory w oku się rozkładają, jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty.

Siatkówka jest zlokalizowana w tylnej części oka i składa się z milionów światłoczułych fotoreceptorów. Mutacja w jakimkolwiek z 240 zidentyfikowanych genów może prowadzić do zwyrodnienia siatkówki. Powoduje to obumieranie fotoreceptorów, nawet wtedy, gdy neurony wokół siatkówki są nienaruszone. Aby wyleczyć barwnikowe zwyrodnienie siatkówki, niektórzy naukowcy próbowali stymulować neurony za pomocą światła, a inni starali się naprawić mutacje przy pomocy techniki edycji genów CRISPR/Cas9. Uczeni z Włoskiego Instytutu Technologii (IIT) zaprezentowali nowy sposób walki z barwnikowym zwyrodnieniem siatkówki - wszczepiany do oka implant, który służy jako funkcjonalny zamiennik dla uszkodzonego narządu.

Implant jest wykonany z cienkiej warstwy półprzewodzącego polimeru, umieszczonego na podłożu na bazie jedwabiu. Półprzewodzący polimer działa jako materiał fotowoltaiczny - pochłania fotony, gdy światło przechodzi przez soczewkę oka. Kiedy to nastąpi, prąd pobudza neurony siatkówki, wypełniając lukę po naturalnych, ale uszkodzonych fotoreceptorach.

Aby przetestować innowacyjne urządzenie, naukowcy wszczepili je do oczu szczurów stanowiących zwierzęcy model zwyrodnienia siatkówki. Po 30 dniach od operacji, uczeni przetestowali jak wrażliwe na światło były zwierzęta, sprawdzając odruch źreniczny. Przy niskim natężeniu światła 1 luksa (nieco jaśniejsze niż światło z pełni Księżyca) zwierzęta poddane zabiegowi były aktywniejsze od tych nieleczonych. Gdy natężenie światła wzrosło do 4-5 luksów - reakcja źrenic szczurów po operacji była niemal nie do odróżnienia od zdrowych zwierząt.

Po 10 miesiącach od przeprowadzenia zabiegu, implant nadal działał bez zarzutu, choć u wszystkich szczurów odnotowano niewielką utratę wzroku w wyniku starzenia. Podczas testów z wykorzystaniem pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) u szczurów, odnotowano wzrost aktywności pierwotnej kory wzrokowej, która przetwarza informacje wizualne. Naukowcy zgodnie stwierdzili, że implant bezpośrednio aktywuje obwody neuronalne pozostałe w zdegenerowanej siatkówce, ale nadal nie wiadomo jak stymulacja działa na poziomie biologicznym. Konieczne są dalsze badania.

Chociaż nie ma gwarancji, że wyniki obserwowane u szczurów przełożą się na ludzi, naukowcy mają nadzieję, że już wkrótce się tego dowiemy. Pierwsze testy na ludziach mają odbyć się w drugiej połowie 2017 r., a wstępne wyniki badań będą dostępne w 2018 r. Ten implant może być punktem zwrotnym w leczeniu wyniszczających chorób siatkówki.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Gospodarstwo domowe po niewidomemu

&&
Kuchnia po naszemu - Przekąski wiosenne

Autor: N.G.

Źródło: publikacja własna

Proponuję dzisiaj naszym Czytelnikom łatwe do wykonania przekąski, które można modyfikować na wiele różnych sposobów. Można układać na okrągłym lub prostokątnym półmisku, dekorować świeżymi listkami ulubionych ziół. Ilość produktów zależy od ilości osób przy stole.

Jajka faszerowane

Jajka ugotowane na twardo obieramy, przekrawamy wzdłuż na połówki; delikatnie wyjmujemy żółta, a każdą połówkę białka kładziemy na listku kapusty pekińskiej. Z żółtek, połowy niedużej wędzonej makreli lub kawałka łososia, drobno posiekanego koperku, łyżeczki majonezu dekoracyjnego ucieramy gładką masę i doprawiamy pieprzem i odrobiną soli.

Masą wypełniamy połówki białek, dekorujemy plasterkiem rzodkiewki, drobno posiekanym szczypiorkiem i kawałeczkiem czerwonej papryki. Można również oliwkami. Tak przygotowane jajka łatwo jest ułożyć na półmisku lub talerzu do jajek. Pomiędzy jajka układamy gałązki młodego selera i zielonej pietruszki.

Rolki szynkowe 1

Plasterki szynki konserwowej rozkładamy na desce. Na każdy plasterek kładziemy pasek ogórka konserwowego, paseczek łososia wędzonego i paseczki smarujemy pastą z dobrze wymieszanej jednej łyżki gęstego majonezu i pół łyżeczki chrzanu. Każdy plasterek rolujemy i obwiązujemy gałązką świeżego koperku, a następnie układamy na półmisku.

Rolki szynkowe 2

Plastry szynki wędzonej rozkładamy na desce i nakładamy na każdy sałatkę jarzynową drobno pokrojoną. Można również zrobić pastę z twarożku utartego z odrobiną rozgniecionego czosnku. Obok twarożku kładziemy paseczek zielonego ogórka. Plaster zwijamy i wiążemy kokardkę z zielonego szczypiorku.

Dowolną, ulubioną sałatkę, ale drobno pokrojoną możemy ponakładać w babeczki. Proponuję kupić dobre gotowe babeczki puste i wypełnić sałatką. Udekorować plasterkami rzodkiewki, paseczkami kolorowej papryki, drobno posiekanej zieleninki.

Jeż z koreczkami

Główkę kapusty przekrawamy na pół i każdą połówkę owijamy folią aluminiową tak, aby brzegi folii były na płaskiej stronie i układamy na desce wypukłą stroną do góry. To jest tułów naszego jeża. Na wykałaczki nabijamy kawałeczki żółtego sera, ogórka, kabanosa, cebulki konserwowe, oliwki, itd. Każdy koreczek wbijamy w kapustę. Można dowolnie lub wymyślać wzory w ułożeniu. U nas jest zwykle artystyczny nieład. Wymaga to sporo pracy, ale na wieczory piwne lub grillowe jest to dobra przekąska.

Takie potrawy są łatwe w podawaniu, ładnie wyglądają, można wymyślać różne warianty w zależności od zapasów lodówkowych i są bardzo chętnie jedzone.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Wystarczy trochę sprytu i po kłopocie

Autor: Iwona Czarniak

Źródło: Publikacja własna

Dla większości z nas kolorystyczny dobór ubrań jest bardzo ważny. Trudno zapamiętać, w jakim kolorze mamy wszystkie rzeczy, a większość z nas ma w ich szafach do wyboru do koloru.

Tester kolorów jest może i pomocny, jednak wydawanie na niego pieniędzy mija się z celem. Są proste sposoby na oznakowanie naszych ubrań.

Wystarczy przyszyć różnej szerokości, grubości i długości tasiemki lub wstążeczki do bluzeczek z cienkich materiałów, gdzie wąska wstążeczka odpowiada np. białym bluzkom, szersza zielonym, dłuższa czerwonym itd. Wtedy wystarczy tylko zapamiętać, jaką przypisaliśmy danemu kolorowi.

Jeżeli chodzi o sweterki i inne ciuchy z grubszych tkanin można w tym celu użyć koralików lub guziczków o różnych kształtach. I tu ta sama zasada: guziczek w kształcie serduszka może oznaczać sweterki w szarym kolorze, maleńki koralik kolor pomarańczowy itd.

Tak oznakowane ubrania łatwo będzie nam samodzielnie poukładać w półkach, a odnalezienie potrzebnej nam rzeczy stanie się proste.

Wiosenne porządki

Zbliżają się święta i wiosenne porządki. Jedną z czynności, z jaką mają kłopot nawet widzący to mycie okien.

Ja, pomimo że nic nie widzę samodzielnie myję okna w domu, ale również w pracy. Każde moje mycie jest oceniane przez widzące osoby i z mojego sposobu zaczęły korzystać niewidomi, niedowidzący, ale również niemający kłopotu z widzeniem.

Do mycia szyb i luster można kupić specjalne ściereczki. Myjąc nimi nie używamy żadnych środków chemicznych, woda to to, czego nam potrzeba.

Porządnie wypłukaną i wykręconą z wody ścierką czyścimy szybę i nie wycieramy do sucha.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Rehabilitacja kulturalnie

&&
Widzę palcami.

Autor: Teresa Dederko

Źródło: konkurs Europejskiej Unii Niewidomych 2016 r.

Uważam, że Ludwik Braille powinien być kanonizowany i nie tylko za ofiarowanie niewidomym pisma. Przeczytałam co najmniej dwie biografie Braille'a, z których można dowiedzieć się jakim wspaniałym, dobrym był człowiekiem.

Budzi podziw, iż mimo skromnej pensji nauczyciela zrezygnował z intratnej posady organisty na rzecz ucznia będącego w potrzebie. Brak przywiązania do pieniędzy pokazuje też fakt, że przed śmiercią kazał spalić wszystkie pokwitowania pożyczek, jakich udzielał swoim kolegom.

Prace nad pismem punktowym prowadził głównie nocami, kiedy inni uczniowie odpoczywali. Narażał się na zmęczenie, a w konsekwencji utratę zdrowia, jednak cel jakim było opracowanie dostępnego dla niewidomych pisma, był ważniejszy.

Za swój wynalazek nie oczekiwał żadnych wynagrodzeń, jedynie satysfakcję czerpał z radości kolegów, którzy z łatwością pisali i czytali alfabetem nazwanym wkrótce brajlowskim.

Brajla nauczyłam się w szkole w Laskach koło Warszawy. Małe dzieci początkowo wkładały drewniane kołeczki w otworki umieszczane po 6 w niewielkich prostokącikach, w ten sposób uczyliśmy się wyczuwania i ustawienia punktów w poszczególnych znakach.

Następnie próbowaliśmy pisać ręcznie na tabliczkach, a dopiero później dostaliśmy maszyny brajlowskie.

Do tej pory mam zawsze w torebce małą tabliczkę, na której mogę zapisać numer telefonu, konta lub nazwisko nowych znajomych.

Uczniowie w Laskach na podstawie alfabetu brajlowskiego układali własne szyfry. Najbardziej popularny był tak zwany alfabet odejmowany, polegający na wybijaniu punktów, które w danym znaku brajlowskim były pominięte. Litera A zapisywana prawidłowo przy pomocy jednego punktu szyfrowana była pięcioma punktami.

Już w szkole podstawowej czytałam bardzo dużo. Przeczytałam całego Curwooda, Verna i Londona. Interesowały mnie wtedy przede wszystkim książki o Indianach, a nie o grzecznych dziewczynkach, bo sama sprawiałam kłopoty wychowawcom.

W starszych klasach czytałam długie powieści, wydawane w wielu opasłych tomach takie jak "Przeminęło z wiatrem" w 20 tomach czy „Wojna i pokój” wydana w 22 tomach. Zawsze było mi przykro rozstawać się z ich bohaterami. Czytałam w szkole podczas lekcji. Książkę brajlowską można trzymać na kolanach pod ławką i nauczyciel tego nie zauważał.

Poszczególne tomy przemycałam w internacie do sypialni i kiedy wychowawczyni zgasiła już światło, zamiast spać, wracałam do losów moich książkowych przyjaciół.

Gdy moje własne dzieci były małe też czytałam im wieczorami, a one szybko usypiały, bo było ciemno i nie mogły oglądać obrazków. Kiedy dostałam pracę w bibliotece, aż się zdziwiłam, kiedy w dokumentacji sprawdziłam ile książek dla dzieci przeczytałam.

Będąc jeszcze w szkole marzyłam, żeby zamknięto mnie chociaż na jedną noc w bibliotece, ponieważ książki mogliśmy wypożyczać tylko raz w tygodniu.

Za to pracując jako bibliotekarka mogłam czytać do woli, bo przecież poznawanie księgozbioru było moim obowiązkiem.

Oczywiście korzystam z nowych możliwości i często słucham książek czytanych przez dobrych lektorów, ale nic nie może zastąpić mi brajla.

Uważam, że wśród niewidomych też są wzrokowcy i słuchowcy. Ja jeżeli chcę zapamiętać treść muszę mieć tekst pod palcami. Łatwych powieści mogę słuchać, ale opracowania naukowe czy obcojęzyczne czytam zawsze własnoręcznie.

Bardzo cenię sobie możliwość czytania z monitora brajlowskiego, gdyż jako niewidomy "wzrokowiec” nie umiem uczyć się ze słuchu.

Do tej pory zdarza się, że chcąc na komputerze napisać np. cyfrę 4 uderzam klawisz d bo tak oznaczamy czwórkę w brajlu.

Jestem przekonana, że znajomość pisma brajla daje mi w życiu codziennym większą niezależność. Samodzielnie wybieram odpowiedni lek z apteczki domowej, bo na szczęście na opakowaniach są napisy brajlowskie, robię sobie notatki, zapisuję numery, kody do konta, spokojna, że nikt poza mną tego nie odczyta. Mogę dyskretnie sprawdzić godzinę na zegarku brajlowskim podczas przedłużającego się spotkania.

Z prawdziwą zgrozą myślę o tym, jakie byłoby moje życie - życie analfabetki.

Na pewno nie skończyłabym studiów i nie zdobyła ciekawej pracy. Na uniwersytecie nie miałam jeszcze komputera i podczas wykładów szybko robiłam notatki wykorzystując skróty brajlowskie. Szkoda, że w Polsce tak są mało rozpowszechnione.

Z Ludwikiem Braill’em zaprzyjaźniłam się pracując w Związku Niewidomych, gdyż w szkole nie czytałam jego biografii. Stał mi się jeszcze bliższy, kiedy dokładnie w jego 190 rocznicę urodzin, 4 stycznia 1999 r. urodziłam najmłodszą córkę Małgosię.

Po pięciu miesiącach musiałam wrócić do pracy w bibliotece brajlowskiej. Małgosię często zabierałam ze sobą, a pracownicy wozili ją wózkiem do przewożenia książek, a gdy trochę podrosła bawiła się w chowanego między regałami, a czasami przeprowadzała niewidomych czytelników bibliotecznymi korytarzami.

Moje dzieci bardzo wcześnie orientowały się, że mama widzi palcami. Gdy chciały pokazać obrazek w książeczce, kładły na nim moją rękę i objaśniały, co się na nim znajduje. Kiedyś córeczka podprowadziła mnie do okna, położyła moją rękę na szybie i powiedziała: zobacz mamo, tam dzidzia płacze. Rzeczywiście zza okna słychać było płacz dziecka.

Teraz dorosłe dzieci bardzo pilnują, żebym miała w domu książki brajlowskie. Jak zauważą ich brak od razu zwracają uwagę. Ja zresztą nie potrzebuję żadnych zachęt i czytam z wielką przyjemnością.

Ogromną radość sprawia mi odczytywanie napisów brajlowskich w miejscach odwiedzanych nie tylko przez niewidomych, ale ogólnie dostępnych takich jak: muzea, windy, urzędy. Ze wzruszeniem przeczytałam brajlem modlitwę „Ojcze Nasz” umieszczoną na ścianie jednego z kościołów w Jerozolimie.

Bardzo jestem wdzięczna twórcy naszego pisma za to, że dał nam, niewidomym, takie wspaniałe narzędzie, dzięki któremu możemy żyć jak ludzie pełnosprawni, uczyć się i pracować z pożytkiem dla siebie i innych. Wykształcony niewidomy ma poczucie własnej wartości, niezależności, a co może najważniejsze, nie jest ciężarem dla społeczności, w której żyje.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Niewidome siostry

Autor: Krystyna Kruk

Źródło: publikacja własna

Czy zdarzyło Wam się kiedyś szukać czegoś w internecie i trafić na coś zupełnie innego, czego się nie spodziewaliście? Myślę, że wielu z Was ma w tej materii podobne wspomnienia...

Otóż właśnie - usłyszałam kiedyś o pewnym włoskim księdzu, świętym czy błogosławionym, który podobno bardzo lubił Polskę i Polaków, chociaż nigdy u nas nie był. Przyznacie, że to nie tak znów często się zdarza. Postanowiłam więc dowiedzieć się o nim więcej w internecie. Znalazłam notkę biograficzną na Wikipedii mniej więcej taką:

Św. Alojzy Orione urodził się w Pontecurone, w piemonckiej prowincji Alessandria jako syn Vittoria Orione i Caroliny Feltri. Uczęszczał do Oratorio Valdocco w Turynie. Był jednym z ulubionych uczniów księdza Jana Bosco, również późniejszego świętego. Od 13. roku życia miał problemy zdrowotne. Trzy lata później, w wieku 16 lat obecny był w Turynie przy łożu śmierci Jana Bosco. W dniu pogrzebu duchownego dojść miało do cudownego uleczenia Alojzego (zrośnięcie się odciętego palca). W 1892 roku dwudziestoletni seminarzysta założył własne oratorium, a w następnym roku szkołę zawodową dla ubogich.

13 kwietnia 1895 wyświęcony został na księdza. Począwszy od 1899 gromadził grupę księży i kleryków, która przekształciła się z czasem w zgromadzenie Małego Dzieła Opatrzności Bożej (Piccola Opera della Divina Providenza). W 1903 roku grupa ta otrzymała pełną zgodę na prowadzenie działalności ze strony władz kościelnych, ze względu na nazwę zgromadzenia nazywani są oni również Synami Bożej Opatrzności.

No dobrze, pomyślałam, ale jak to się ma do Polski i Polaków? Serfując dalej znalazłam się na stronie zgromadzenia żeńskiego Małych Misjonarek Miłosierdzia, które również założył ks. Orione, a tam przeczytałam krótką informację o Sakramentkach Niewidomych. Nigdy dotąd nie spotkałam takiej nazwy! Zaczęłam dociekać i w rezultacie w grudniu br. trafiłam do Tortony, gdzie żył i działał św. ks. Orione i gdzie znajduje się kilka włoskich domów, stanowiących jakby trzon całej rodziny zgromadzeń przez niego założonych. Oczywiście, są tu także Sakramentki. Byłam z nimi przez kilka tygodni, by lepiej poznać ich życie i przekonać się, czy mogę zostać jedną z nich.

Jest to nieliczne zgromadzenie, obecne w Hiszpanii, Chile, Kenii, a od niedawna również na Filipinach. Siostry żyją w małych, kilkuosobowych wspólnotach. Tortona, obok Madrytu, to - jak dotąd - jedyne miejsca w Europie, gdzie można je spotkać. Są jedynym zgromadzeniem zakonnym nastawionym na przyjmowanie niewidomych i niedowidzących kobiet. Jak doszło do ich powstania?...

Po pierwszej wojnie światowej zaczęły zgłaszać się do ks. Orione także niewidome i słabowidzące kobiety, które chciały zostać zakonnicami, ale żadne zgromadzenie nie chciało ich przyjąć. Ks. Orione niezwykle wyczulony na wszelkie formy wykluczenia społecznego, nie chciał i nie mógł odbierać im tej możliwości. Początkowo mieszkały razem z widzącymi siostrami, które z czasem zaczęto nazywać Małymi Misjonarkami Miłosierdzia, a w roku 1927 powstało zgromadzenie Sakramentek Niewidomych - Adoratorek Najświętszego Sakramentu. Pierwszorzędną racją istnienia tego zgromadzenia jest, jak wynika z pełnej ich nazwy, adoracja Najświętszego Sakramentu, modlitwa wynagradzająca i wstawiennicza za świat, Kościół i Papieża. Pod tym względem Sakramentki przypominają zakony kontemplacyjne, choć nie zamykają się za klauzurą, lecz uczestniczą w życiu parafii, na terenie których mieszkają. Biorąc udział w mniej lub bardziej uroczystych nabożeństwach, poprzez własne świadectwo modlitwy, pozytywnie wpływają na ducha wspólnot parafialnych. Zgromadzenie to nie stanowi formalnie odrębnej wspólnoty zakonnej, lecz jest ściśle związane, m.in. poprzez wspólny zarząd z Małymi Misjonarkami Miłosierdzia, czyli żeńską gałęzią tzw. oriońskiej Rodziny zakonnej. Dwie lub trzy Małe Misjonarki są także obecne w każdym domu Sakramentek i pomagają niewidomym siostrom w sytuacjach wymagających wzroku, takich jak np. prowadzenie samochodu. Rzecz jasna, samodzielność i niezależność niewidomych jest sprawą względną i stanowi do dziś temat gorących dyskusji. Nic też dziwnego, że przedstawia się ona różnie w poszczególnych domach Sakramentek. Można chyba powiedzieć, że różnice te zależą w dużym stopniu od struktury wiekowej wspólnot. I tak np. wspólnota włoska, którą miałam przyjemność poznać, to przede wszystkim siostry w mocno podeszłym wieku, często z typowymi dla tego wieku problemami zdrowotnymi, toteż siostry Misjonarki wzięły na siebie większość zajęć domowych.

Strój Sakramentek składa się z małego czepka, krótkiego welonu i habitu w kolorze białym. Na to nakładają szkaplerz z naszytą na nim, na wysokości serca, hostią, w kolorze czerwonym, do tego jasne, najlepiej białe buty, a u paska duży, podobnie jak u Franciszkanek, różaniec. Strój ten został zmodyfikowany zgodnie z instrukcjami Soboru Watykańskiego II.

Ich życie codzienne to przede wszystkim modlitwa – wspólna i indywidualna. Nie stronią także od robótek ręcznych, które sprzedają zasilając w ten sposób skromny budżet.

Rok 2017 może okazać się bardzo ważny dla Sakramentek, ponieważ siostry chcą założyć dom w Polsce. Będąc w Tortonie, „połknęłam bakcyla” i zostałam gorącą entuzjastką tego projektu. Mam nadzieję, że polska wspólnota Sakramentek nie tylko powstanie, ale będzie dumą całej Rodziny Oriońskiej.

I tak, chociaż okrężną drogą, doszliśmy w końcu do Polski. Ks. Orione kochał Polaków za wierność Chrystusowi, miłość dla Maryi i namiętne wręcz umiłowanie wolności, które tyle naszych przodków kosztowało.

Miałam szczęście, gdyż moje serfowanie zostało tym razem uwieńczone nowymi przyjaźniami i wspaniałymi przeżyciami. Może i dla mnie rok 2017 będzie przełomowy...

<<< Powrót do spisu treści

&&
Recenzja książki pt. „Henryk Ruszczyc we wspomnieniach”

Autor: Teresa Dederko

Źródło: publikacja własna

Książka ta powstała dzięki redaktorowi Józefowi Szczurkowi, który z wielką pieczołowitością zebrał i opracował wspomnienia wychowanków oraz współpracowników Henryka Ruszczyca.

We wstępie autor pisze: „Wiek dwudziesty przyniósł niewidomym w Polsce doniosłe przemiany we wszystkich dziedzinach życia. Powstały dla nich szkoły, zakłady pracy, domy opiekuńcze oraz organizacje społeczne.

Otworzyły się drzwi do Kultury i do wszechstronnej działalności.

Jednak te dobroczynne przemiany nie dokonały się same.

Były dziełem wspaniałych ludzi, którzy niejednokrotnie oddali całe życie torowaniu dróg dla Niewidomych do normalnego, twórczego życia. Wśród tych pionierów bardzo ważną pozycję zajmował Henryk Ruszczyc, twórca systemu Rehabilitacji Niewidomych w Polsce, serdeczny ich przyjaciel. Miejscem jakie wybrał na swą ofiarną działalność był Zakład dla Dzieci Niewidomych w Laskach, a wzorcem - praca Matki Elżbiety Czackiej.”

Książka poprzez osobiste wspomnienia, a także artykuły prasowe, wszechstronnie przedstawia działalność i służbę Pana Ruszczyca - tak nazywano go w Laskach.

W Zakładzie dla Dzieci Niewidomych pracował od 1929 roku aż do śmierci w 1973.

Początkowo był wychowawcą chłopców, następnie kierownikiem internatu i dyrektorem warsztatów zawodowych. Wychowankowie otaczali go wielką miłością i szacunkiem, niektórzy wspominają, że zastępował im ojca. Wychowawca Ruszczyc pozwalał chłopcom na dużą swobodę, organizował w lesie zabawy zespołowe ćwiczące orientację, wymagał jednak odpowiedzialności, porządnego wykonywania obowiązków i samodzielnego, twórczego myślenia.

Wychowankowie mogli z Nim porozmawiać o wszystkich sprawach, poradzić się i nigdy nie spotykali się z bagatelizowaniem ich problemów.

W każdym widział dobro, nikogo nie potępiał, zawsze starał się przyjść z pomocą.

Panu Ruszczycowi bardzo zależało na tym, aby wszyscy Niewidomi znajdowali zatrudnienie. Przed wojną podstawowym zawodem było koszykarstwo i szczotkarstwo, ale dyrektor ustawicznie szukał nowych możliwości.

W warsztatach zatrudniał kolejnych instruktorów uczących nowych zawodów takich jak: ślusarstwo ręczne i maszynowe, zabawkarstwo, dziewiarstwo, tapicerstwo.

Po wojnie dyrektor Ruszczyc organizował ośrodki szkolące ociemniałych żołnierzy, wśród których znajdowali się też amputanci pozbawieni jednej lub obu rąk.

Zajmował się nimi bardzo troskliwie, dbając nie tylko o naukę zawodu, ale o ich rehabilitację psychiczną i społeczną. Widząc ich przygnębienie i brak wiary w siebie, zaproponował tym młodym ludziom prawdziwą zabawę sylwestrową. W ośrodkach, tak jak i w całym kraju panowała bieda. Kiedy więc Panu Ruszczycowi udało się zdobyć trochę żywności na pierwszą powojenną wigilię, a samochód którym wiózł te dary zepsuł się kilka kilometrów przed miejscem docelowym, dyrektor sam wziął worki na plecy, żeby zdążyć donieść prowiant przed kolacją.

W ośrodkach byli zatrudniani dobrze zrehabilitowani instruktorzy, którzy nie tylko uczyli zawodu, ale udowadniali swoim przykładem ociemniałym żołnierzom, że życie bez wzroku ma swoją wartość.

Działania podejmowane przez dyrektora Ruszczyca były bardzo nowoczesne, ale wymagające od Niego ogromnej pracy, starań, długich podróży, co niekorzystnie odbijało się na jego zdrowiu. Bardzo zależało mu na przekonaniu dyrektorów zakładów przemysłowych, że Niewidomi poradzą sobie w pracy w przemyśle i mogą pracować przy maszynach.

Odwiedzał w tym celu liczne zakłady pracy, zapraszał do Lasek decydentów, którym uczniowie w warsztatach udowadniali jakie są możliwości Niewidomych pracowników.

Ponadto Henryk Ruszczyc wspierał swoich wychowanków, którzy w kilku miastach podejmowali trudne wyzwania planując założenie spółdzielni.

Wybierając niedawno książki z katalogu książek mówionych, zwróciłam uwagę na nazwisko Ruszczyc w tytule. Z dzieciństwa przeżytego w Laskach, pamiętam zachrypnięty, ale uśmiechnięty głos dyrektora, który właśnie tak się nazywał. Uświadomiłam sobie, że tak naprawdę niewiele wiem o tym człowieku, więc może trochę z poczucia obowiązku, jako Laskowianka, wypożyczyłam tę biografię. Czytając kolejne rozdziały odczuwałam coraz większe wzruszenie i wdzięczność osoby niewidomej dla człowieka, który prawdziwie nas kochał i wierzył w nasze możliwości.

Z całego serca polecam tę książkę wszystkim niewidomym, jak i tym, którzy pracują w naszym środowisku.

Uważam, że powinniśmy ją czytać szczególnie w chwilach trudnych, a będzie dodawała nam sił i pomoże wierzyć w siebie.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Kuba

Autor: Ryszard Sawa

Źródło: publikacja własna

Biuro Tui Kuba Varadero od 1 do 9 grudnia 2016 r. Koszt wycieczki: 3400 plus 110 zł za wizę. Czekałem do ostatniej chwili, żeby mniej płacić. Za tę kasę można być nawet do 2 tygodni, ale ja nie lubię tak długich pobytów.

Powierzchnia wyspy 110 tys. km kwadratowych. 1250 km długości. 10 mln ludności. Największa na Karaibach w Archipelagu Wielkich Antyli, znajduje się między Florydą i Haiti.

El Comendante prawdopodobnie życzył sobie, żebym był na jego pogrzebie i tak się stało.

Prywatny pogrzeb Fidela Castro odbył się 4 grudnia w Santiago De Kuba, daleko od Varadero, niestety, bez transmisji w TV.

Samolot B. 767 300 szerokokadłubowy, 8 osób w rzędzie, dwie po bokach i cztery w środku, razem prawie 300 pasażerów. Gdy zająłem swoje miejsce wręczono mi instrukcję w brajlu zawierającą nawet wypukłą mapkę wnętrza samolotu. Lot z Warszawy na Jamajkę trwał 12 godzin, bo część podróżnych wybrało właśnie tę wyspę. Po drodze nad Bermudami w obie strony strasznie telepało. Na Jamajce mieliśmy dwugodzinny postój przeznaczony na zmianę załogi, sprzątanie samolotu i zabranie wracających do Warszawy.

Powstało okropne zamieszanie i kłótnie, ponieważ najpierw zajęli miejsca w samolocie pasażerowie powracający z Jamajki, potem my, zdenerwowani, szukaliśmy wolnych foteli. W końcu jednak po 15-godzinnej podróży szczęśliwie wylądowaliśmy na Kubie.

My opuściliśmy samolot, a na nasze miejsce wsiedli wracający z Kuby do Warszawy. Mimo całego zamieszania, sprytnie pomyślane. Powrót trwa tylko 10 godzin, bo obrót ziemi pomaga.

Jako osoba niepełnosprawna, niejednokrotnie na lotniskach muszę korzystać z wózka inwalidzkiego i nic nie pomagają tłumaczenia, że tylko nie widzę, a nogi mam zdrowe. Jestem przecież wysportowanym maratończykiem.

W Varadero zostajemy zakwaterowani w hotelu Villa Tortuga, znajdującym się tuż przy plaży. Standard niezły, chociaż tylko 3 gwiazdki, ale do naszej dyspozycji jest stołówka moloch, bar przy basenie, bar na plaży i całodobowy przy recepcji. Szwedzki stół, duży wybór potraw, w tym świeże owoce, lody, pyszne ciasta, więc przeważnie panuje obżarstwo i całodobowe drinkowanie.

Plaża bajeczna, szeroka, 20 km długa z piaskiem jak mąka, morze czyste, temperatura wody ok. 30 stopni C.

Przygotowując się do odwiedzenia Kuby warto wiedzieć, że np.: Napięcie 110 v inne gniazdka, przy pomocy przejściówki komórkę można ładować.

Waluta to peso: Cuc Peso wymienialne równe 1 euro. Cup to Peso Kubańskie. 1 Cuc to 24 Cup. Średnia płaca to 400 cup.

Rewolucja Kubańska to nacjonalizacja przemysłu i parcelacja majątków, nawet własnych 40 tys. ha Fidela. Bezpłatna i dobrze funkcjonująca służba zdrowia oraz bezpłatne szkolnictwo. Sytuacja jak u nas sprzed 30 lat. Niskie płace, kartki, mało samochodów osobowych. Lekarze, prawnicy czy inżynierowie mniej zarabiają od boya hotelowego, bo w obcych firmach płacą w walucie wymienialnej, za którą można wszystko kupić.

Emigrują za lepszą pracą, jak Polacy. Kubańczycy sympatyczni, bez podziałów rasowych jak w Stanach, kolorowi jak cukier z trzciny, tzn. biali, brązowi i czarni. Kraj bezpieczny.

28.10.1492 r. o Kubie Kolumb zanotował w dzienniku pokładowym - „Odkryłem wyspę moich marzeń”.

Endemiczna flora i fauna - samych palm ok. 70 mln.

W grudniu na Kubie zima, a temperatura ponad 30 stopni celsjusza i duża wilgotność. Już po 3 dniach ma się dość tego okropnego słońca.

Kuba to rum, cygara i kobiety. Rum tani od 5 cuc za 0,7 l. Cygara drogie 4 - 5 cuc za sztukę. Kobiety w hawanie w stroju regionalnym 1 cuc za fotkę. 5 cuc za całusa, reszty nie wiem.

Wycieczki są drogie. Za jednodniową wycieczkę do Hawany dla dwóch osób zapłaciłem 190 cuc. Musieliśmy pokonać odległość ok. 150 km. Taniej jest wynająć samochód lub taxi w 4 osoby za 140 cuc, ale nie znalazłem nikogo do kompletu.

Zwiedzanie rozpoczęliśmy od Willi Hemingway'a otoczonej, ogromnym ogrodem, obejrzeliśmy jacht należący do pisarza, a także cmentarz jego psów i kotów.

Potem fabryka, a raczej manufaktura cygar w samym centrum potwornie dusznego od spalin miasta, plac Rewolucji z pomnikiem Cze Guevary, zabytkowa Katedra oraz posiłek w ich McDonaldzie. Nieco wzmocnieni ruszyliśmy dalej realizować bardzo napięty program wycieczki.

Najpierw Hotel Ambos, w którym mieszkał Hamingway i tu napisał sławną nowelę pt. „Stary człowiek i morze”, spacer po dobrze zadbanym starym mieście, podobnym do Warszawskiej Starówki.

Po drodze pozostałości po amerykańskich milionerach, mafiozach - takie jak Minikapitol, kasyna gier, pałace, które pełnią teraz już inne funkcje. Na koniec godzinna przejażdżka pozostawionymi przez amerykanów krążownikami szos, chyba w moim wieku, a mimo to, tak jak ja, jeszcze sprawnymi i posiłek w restauracji, do której nie mogliśmy trafić.

Moja partnerka przeżyła taki stres, że przy konsumpcji musiałem ją wyręczyć, a od pilotki w prezencie otrzymałem oryginalne cygaro w srebrze, za co będę panią Glorie długo wspominał.

O Fidelu kubańczycy wypowiadają się raczej krytycznie, natomiast przyjezdni bardziej pozytywnie, bo wiedzą że w sąsiednich republikach panuje większa bieda, choroby, a nawet analfabetyzm.

Po rewolucji między Kubą, a USA stosunki były całkowicie zerwane. Pamięta się tu jeszcze nieudaną inwazję kilku tysięcy najemników w Zatoce Świń i około 20 prób zamachów na Fidela Castro.

Obecnie obydwa państwa nawiązały stosunki dyplomatyczne i gospodarcze. Właśnie w tej chwili radio podało, że dzisiaj podpisano nową umowę o współpracy między Kubą i Unią Europejską.

POPIERAM! UFF!!! R...

<<< Powrót do spisu treści

&&
Galeria literacka z Homerem w tle

&&
Iwona Zielińska-Zamora, Nota biograficzna

Źródło: Biuletyn Informacji Bibliotecznych i Kulturalnych Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Łodzi

Urodziła się 16 października 1954 r. w Łodzi. Z wykształcenia historyk (UŁ), po studiach pracowała jako nauczycielka w Zespole Szkół Energetycznych Nr 2 i Zespole Szkół Łączności. Z powodów zdrowotnych przestała pracować zawodowo.

Od 2000 roku związała się z Klubem Twórczości „Żar” przy Mazowieckim Okręgu Polskiego Związku Niewidomych i do dzisiaj aktywnie działa w Radzie Klubu. Również uczestniczy w spotkaniach grup literackich: warszawskiej – POETICA i łódzkiej – „Centauro”, kieleckim Krajowym Centrum Kultury PZN (uczestnicząc w cyklicznych seminariach literackich i plastycznych).

Od 2004 jest członkinią Kolegium Redakcyjnego kwartalnika literackiego „Sekrety Żaru”, w którym pełni funkcję sekretarza Redakcji. Pracę w kwartalniku bardzo sobie ceni.

Należy do Stowarzyszenia Autorów Polskich. Posiada również średnie wykształcenie plastyczne: maluje, zajmuje się rzeźbą, makramą i projektuje odzież. Sama ilustruje swoje tomiki. Wzięła udział w zbiorowych wystawach malarstwa (Muzeum Tyflologiczne, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Galeria Poczekaj w Bydgoszczy).

Uczestniczyła w wielu konkursach literackich o charakterze ogólnopolskim. Do konkursów ma wyjątkowe szczęście, jest wielokrotną laureatką w kategorii poezji i prozy (Mazowiecki Konkurs Małej Formy Literackiej, II Ogólnopolski Konkurs Literacki „Chłopska droga, polska droga”, 9. Ogólnopolski Konkurs Literacki – Kraków 2002, Turniej Jednego Wiersza „Kobieta”, Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Feliksa Raka).

Debiutowała opowiadaniem „Chodnik” w 2001 r. W swoim dorobku literackim ma jednak dopiero dwa tomiki wierszy: Nie tak (Warszawa: Nowy Świat 2002), Zmęczona łza (Łódź: Iwona Zielińska-Zamora 2004), trzeci w przygotowaniu i niedawno wydany zbiór opowiadań: Znajome drogi (Kielce: Oficyna Wydawnicza „STON 2” 2008) .

Opublikowała też swoje wiersze, opowiadania i słuchowiska w wielu almanachach:

• Erotyki (2003),
• Kuźnia Tejrezjasza (2008),
• Jesteśmy (2008),
• Wiosna Aniołów (2008),
• 26 marzenie (2008).

Ponadto publikowała swoje utwory w czasopismach „Sekrety Żaru”, „Świętokrzyski Kwartalnik Literacki”.

Dwa magiczne miejsca: wielkomiejska Łódź i maleńki, przeuroczy Inowłódz w decydujący sposób wpłynęły na jej życie i twórczość.

Za wkład do kultury polskiej uhonorowana Brązowym Krzyżem Zasługi.

<<< Powrót do spisu treści

&&
WIELKI PIĄTEK

Autor: Iwona Zielińska-Zamora

Źródło: „Sekrety żaru” nr 1-2/2012

Już. Już otwieram. Ach, to pan, proszę wchodzić. Nie, nie - niech pan nie zdejmuje butów. Tu i tak jest taki bałagan, no wie pan, jak to u samotnego, a na dodatek starego. I mówi pan, że przysłano pana z redakcji tego naszego osiedlowego szmatławca. Och, skąd zaraz ta mina, proszę się nie obrażać, tak mi się jakoś wymknęło. I co to, niby że ja wygrałem plebiscyt na „Szarego człowieka osiedla". Że to niby tak z okazji wiosny? I to wam się wydaje zabawne. Tak, rzeczywiście - to byłoby śmieszne, gdyby nie było żałosne. Ale zanim sobie wszystko wyjaśnimy, to zadam sakramentalne pytanie: kawa, czy herbata? A może lampka koniaku? Dziękuje pan za koniak, bo to Wielki Piątek, ach tak rozumiem - jest pan w pracy!

O już jestem z powrotem. Proszę, dla pana kawa zgodnie z życzeniem, taka, dokładnie taka jaką sobie pan życzył. Ile łyżeczek cukru? Ach tak, rozumiem, sam pan sobie osłodzi, wedle życzenia, proszę tu jest cukierniczka. A dlaczego pan do mnie w Wielki Piątek? Bo właśnie dzisiaj znalazł pan na ten wywiad trochę czasu? No tak rozumiem. Przepraszam pana, że ja tak tutaj, tak trochę boczkiem na tej kanapie, ale te moje kości schorowane i tak mi chyba najwygodniej.

A tak w ogóle, skąd ten pomysł na taki plebiscyt? Po co ja właściwie pytam? Przecież w tej gazecinie, to same głupie pomysły: Właściciel najgłupszego psa, Najuciążliwszy sąsiad, Najmądrzejsza blondynka... cha, cha, a teraz - Najbardziej szary z szarych sąsiad w osiedlu. I mówi pan, że mieszkańcy mnie wytypowali. Uznali, że jak nie robię awantur i z nikim nie rozmawiam, to ja zaraz taki szary i beznadziejny? Ano, może to oni mają rację. Skoro chcieliście zabawić się moim kosztem, to teraz słuchaj pan mojej historii i sam zdecyduj, czy ja taki szary, a może czarny jak noc albo jaka śmierć.

Był Wielki Piątek, pyta pan kiedy? Bardzo dawno, dokładna data nie ma znaczenia. Otóż półprzytomny ze strachu czekałem w szpitalu położniczym na przyjście na świat mojego potomka. Bardzo chciałem mieć syna, bo sam pan rozumie. Dla mężczyzny syn, to syn - nareszcie będę miał z kim chodzić na mecze piłkarskie, no i nazwisko zostanie w rodzinie. No i siedzę tak sobie w tej poczekalni, głowę wcisnąłem w ramiona, by zagłuszyć w sobie i strach, i wszystkie inne emocje, gdy nagle, ktoś puka mnie w plecy. Otworzyłem oczy, stoi przede mną baba w drewniakach i szarym fartuchu, domyśliłem się, że to salowa z oddziału i podaje mi karteczkę. A na niej jedno słowo: Monika! No to już wiedziałem - mam córkę. A salowa tylko dodała, że matka i dziecko czują się dobrze. I nagle zrobiło mi się zupełnie obojętne - syn czy córka. Ważne, że zdrowe i moje. Monika! I tylko tyle. Ale moja żona zawsze była taka powściągliwa, ba nawet opryskliwa w codziennym obcowaniu. Ona nawet miała taką męską surową urodę, choć nie powiem, żeby nie podobała się mężczyznom. A może to było moje pobożne życzenie. Bo chyba każdy chłop, nawet taki prostak i szarak jak ja, chce żeby jego kobieta się podobała. Oczywiście na tym koniec. Niech się podoba i na tym koniec.

I kiedy dotarło do mnie w końcu, że stało się to, na co tak długo czekałem, że jestem ojcem, nie ważne, że dziewczynki, to pomyślałem sobie, że koniecznie muszę to zakomunikować. Komu? Najchętniej to całemu światu, ale najbliżej było do szwagierki, to jest siostry mojej żony. Kupiłem pół litra żołądkowej gorzkiej, bo taką lubiły kobiety z ich rodu ... i do szwagrostwa. Było już późne popołudnie, gdy dotarłem na miejsce. I zaczęliśmy oblewać narodziny mojej Monisi.

Jak już panu wspominałem, był Wielki Piątek, czas zadumy i postu w kościele katolickim, a my jakbyśmy o tym zupełnie zapomnieli. Kiedy skończyła się butelka, to brat żony, co akurat też tam wpadł na chwilę, ale jak dowiedział się o narodzinach siostrzenicy, to przyłączył się do imprezowania. Jeszcze kilka razy obracał na „Wiatce" (to bardzo modny w tamtych czasach skuter) do delikatesów po zaopatrzenie. To cud, że go wtedy milicja nie skosiła. Zaraz by stracił prawo jazdy. Jak ja dobrze pamiętam ten dzień. Jakby dla uczczenia mej radości, wiosna przyszła tak nagle, chyba razem narodziła się tego roku z moją córką. Było tak ciepło, jakby to już nadeszło lato. Ludzie wylegli na ulice, z okien dochodziła głośna muzyka. Widać było z tego, że nie tylko my zapomnieliśmy, że to Wielki Tydzień, i że nie godzi się tak zachowywać katolikom.

Ludzie jakby oszaleli znużeni długą i mroźną zimą.

Piliśmy i piliśmy, w sobotę obudziłem się na gigantycznym kacu, a w Niedzielę Wielkanocną zaczęły mnie dręczyć wyrzuty sumienia. Nie, nie, nigdy nie byłem przesadnie wierzący, ani też nie wierzyłem w zabobony. Ale nie wiem czemu w to niedzielne przedpołudnie, kiedy ludzie wracali z porannej mszy, by wspólnie zasiąść do wielkanocnego śniadania, coś we mnie drgnęło. Przeraziłem się, by za te moje brewerie, co to wyprawiałem wcale tak niedawno, nie spotkała mnie kara boska. Dręczyło mnie to i dręczyło. Tłumaczyłem się i usprawiedliwiałem przed samym sobą, że to tak ze szczęścia, bo narodziny dziecka zdarzają się przecież nie tak często. Ale nic to nie pomogło.

Poszedłem do kościoła, próbowałem rozmawiać z Bogiem, trochę pomogło, uciszyło się. A kiedy zaraz po świętach żona wróciła z maleńką Monisią do domu, to już zupełnie zapomniałem - co mnie tak dręczyło. Lata mijały, Monika rosła, i jak to się wszystkim rodzicom, a zwłaszcza ojcom, a szczególnie takim durniom jak ja, wydawało, że jest bardzo ładną dziewczynką. Na szczęście dla niej, nie była podobna do matki. A nam z żoną zaczęło się nie układać.

Mówiłem już panu, że była to kobieta o męskich rysach twarzy i męskim charakterze. Z czasem się okazało, że jest to baba zła, zazdrosna o każdą rzecz, która przybyła u jej rodzeństwa lub u sąsiadów. Kiedy się pobraliśmy, zaczynaliśmy praktycznie od zera.

Proszę się częstować. Gwarantuję, że nie otruje się pan. Nie robiłem tych ciastek sam. Kupiłem je w naszej cukierni, tak, tak tej za rogiem, dokładnie w tym miejscu, gdzie zaparkował pan samochód. No, częstuj się pan, nie kryguj jak jaka panna z prowincji.

O czym to ja mówiłem? Że się nam nie układało. Bo widzi pan ja byłem trochę rozrywkowy, zdarzało mi się zaraz po pracy nie wracać do domu. Koledzy ciągnęli na piwko, a mnie trochę było wstyd się przyznać, że chciałbym posiedzieć, ot tak po prostu, zwyczajnie przy małej i żonie. A jak wracałem z tego piwka, to w domu czekała mnie zaraz awantura. I muszę panu powiedzieć, że nigdy bym się tego po tej mojej ślubnej nie spodziewał. Kiedy tylko dochodziło do wymiany zdań, to ona obrzucała mnie takimi wyrazami, że nie powstydziłby się ich najgorszy łobuz z naszej ulicy. Kilka razy doszło nawet do wymiany ciosów. Mogłem jej przyłożyć solidnie, raz a dobrze i może wtedy byłby spokój, ale mnie jakoś tak było niezręcznie, więc wychodziłem z mieszkania, a na klatce schodowej ścigały mnie jeszcze wyzwiska rodem z rynsztoka. Skąd ona brała ten repertuar? Do dziś tego nie wiem. Uważała się za bardzo kulturalną osobę, chociaż to ja miałem technikum, ona dopiero... tak, to było już po rozwodzie, jak zrobiła maturę i oczywiście wieczorowo.

No i wychodziłem najczęściej do mojej matki, która coś tam już przeczuwała, a że nigdy mojej małżonki nie lubiła, to podsycała tę moją niechęć i coraz rzadziej zabiegałem o zgodę. I jeszcze jedna ważna sprawa, teraz to się panu wyda komiczna, ale można by rzec, że zadecydowała o naszym rozejściu.

Prawda, że dobry ten sernik, akurat taki Wielkanocny.

A wracając do sprawy - kiedy po tych awanturach ja wymykałem się do mojej matki albo pod budkę z piwem, ona zwoływała do pomocy swojego brata i też się wyprowadzała, tylko że ona to tak na poważnie z gratami: łóżeczko Moniki, pierzyna i takie tam duperele. Jej matka mieszkała jeszcze bliżej, w linii prostej dzieliły nas dwie kamienice, a w rzeczywistości to była już druga ulica.

Tych przeprowadzek to było... żebym nie skłamał - chyba ze sześć. W końcu nawet szwagier przyznał, że jego siostra to musi być skończona wariatka, i że on ostatni raz łazi z tą pierzyną - ku uciesze gawiedzi. Cała ulica, bo wtedy takie jeszcze były czasy, przyglądała się tej farsie. Pewnego dnia, po powrocie z pracy (akurat wróciłem całkiem trzeźwy i punktualnie), mieszkanie zastałem puste. I wtedy właśnie postanowiłem, że to koniec. Nie ma sensu lepić tego, czego się zlepić nie da. I chociaż ja się nie ożeniłem po raz drugi, nie, nie powiem, żebym był święty, miałem tam jakąś kobietę. Ale dla mnie liczyła się tylko pierwsza żona. I na tym koniec. Ona długo, długo nie miała nikogo. Ale to ją jeszcze bardziej niszczyło. Spotkałem ją kiedyś przypadkiem na ulicy - i wie pan, ja jej prawie nie poznałem! To nie była twarz, to była maska, a raczej mapa, na którą życie nanosiło stale nowe punkty zła.

- Że co? - że ja nie mogłem być obiektywny? No, może i tak. Ale inni też tak o niej mówili.

- Czy nie interesowałem się moją Monisią? To nieprawda. Bardzo. Tylko nie mogę sobie darować. Gdybym jej nie odmówił, może dzisiaj by żyła. Gdyby żyła, miałaby pięćdziesiąt trzy lata i dla mnie byłaby nadal moją małą dziewczynką.

- Pyta pan czego jej wtedy odmówiłem?

Ona bardzo za mną tęskniła, kiedy się rozstaliśmy z jej mamą, cała złość i niechęć żony przelała się na Monikę, tym bardziej, że była do mnie taka podobna. No, po prostu - jakby skóra ze mnie zdjęta. A kiedy podrosła, kiedy zaczęła wychodzić na randki, wyjeżdżać na samodzielne wakacje, zazdrość jej matki sięgnęła zenitu. Nie powiem, do jakich metod się uciekała w szykanowaniu własnej córki. Bo to jest tak przerażające, że nawet ja z krwi i kości chłop nie mogę jeszcze dzisiaj spokojnie o tym mówić. Sąsiedzi coś tam mi bąkali o bardzo hałaśliwych dyskusjach, podobno fruwały tam krzesła i różne tam takie przedmioty, co się tylko pod rękę nawinęło. A kiedy przeczytała jej listy od pierwszej miłości i przejrzała bieliznę osobistą... wtedy Monika targnęła się po raz pierwszy na swoje życie.

Odwiedziłem ją w szpitalu. Leżało to biedactwo pod kroplówką, prawie jej nie było widać w szarawej szpitalnej pościeli. Już nie prosiła mnie, jak dawniej, bym do nich wrócił, ale teraz tylko cichutko szepnęła:

- Tatusiu zabierz mnie do siebie. Ja już nie dam rady żyć pod jednym dachem z mamą.

Akurat wtedy poznałem kobietę, która wprowadziła się do mnie, wprawdzie na krótko, ale na tyle długo, że musiałem odmówić Monice. Coś tam jej tłumaczyłem, że na pewno z matką się pogodzą, że opuszczenie jej przez Monikę, to będzie już ostatni gwóźdź do trumny. Moja córka odwróciła głowę do ściany. Zrozumiałem. Nie chce więcej ze mną rozmawiać. Wyszedłem ze szpitala z nadzieją, że jakoś problem się rozwiąże. Była wiosna. Przed szpitalem na trawnikach kwitły prymule, a zapach tulipanów posadzonych w wielkiej kamiennej misie był tak odurzający i jeszcze te forsycje w kolorze słońca, wszystko to sprawiło, że nabrałem nadziei na dobre rozwiązania. Zbliżała się Wielkanoc. Ludzie jak zawsze gdzieś się śpieszyli, dźwigali toboły z żarciem, jakby to tylko o to chodziło. W pootwieranych na oścież oknach sylwetki kobiet myjących szyby. Te okna, te kobiety, ten straszny widok będzie mnie prześladował do końca mojego życia. A tymczasem moja Monika właśnie kończyła dziewiętnaście lat i leżała w szpitalu po nieudanej próbie samobójczej.

Nie upłynął nawet tydzień i zadzwoniła moja była i poinformowała mnie, że nasza córka (o ile mnie to w ogóle obchodzi) wraca do zdrowia i do domu. Do jej domu, jak zauważyła z przekąsem i z satysfakcją. Wyraźnie była zadowolona, iż odmówiłem Monice schronienia przed nagłymi furiami jej matki. Nic nie odpowiedziałem, bo i cóż w takiej sytuacji można powiedzieć. Ona miała trochę racji, a może całą rację. Ja stchórzyłem, skapitulowałem. Chciałem mieć choć przez chwilę spokój, bo w głębi duszy byłem przekonany, że Monice i u mnie nie byłoby dobrze, przecież od dwóch miesięcy nie byłem sam.

Coś mnie jednak dręczyło, coś mnie musiało tknąć, bo Monika od powrotu ze szpitala nie odezwała się do mnie ani razu.

Ja nie płaczę, to katar, ta wiosna jest tak zwodnicza, nie nałożyłem wczoraj podkoszulka i ciepłych kalesonów, no i zmarzłem w drodze do domu z przychodni. Tak dokucza mi coś ostatnio serce. Chyba czas mi na tamten świat. Do Moniki.

- Co było dalej? Odrobina cierpliwości. Był Wielki Piątek. Postanowiłem zadzwonić do Moniki, wkrótce wypadały jej urodziny (prawie zawsze były w okolicach świąt), by upewnić się, jaki drobiazg jej sprawi największą frajdę. Długo nikt nie podnosił słuchawki. Zadzwoniłem ponownie, potem jeszcze raz. Nagle coś mnie tchnęło. Rety to jest Wielki Piątek, a ja od tamtej pijatyki (po narodzinach córki) okropnie się bałem kary boskiej. Zawsze miałem wrażenie, że musi mnie w końcu spotkać coś złego. Z drugiej zaś strony tłumaczyłem sobie, że Pan Bóg jest wyrozumiały dla swoich owieczek... ileż to wieczorów przegadało się z kumplami na takie tematy. Ale tego przedpołudnia niepokój zmusił mnie do wyjścia z domu. Wrzuciłem coś na siebie, jakiś łach, byle szybciej. To nie było daleko, dwie... nie trzy ulice dalej, od miejsca, gdzie wówczas mieszkałem. Gdy zbliżałem się do bramy, zaniepokoił mnie mały tłumek rozprawiający o czymś z ożywieniem. W bramie stała karetka pogotowia. Teraz już biegłem, okna mieszkania mojej żony wychodziły na obszerne, zabudowane oficynami betonowe podwórze. Takie typowe podwórze-studnia. I jeszcze jedno wyjaśnienie: była to stara kamienica do remontu, w której skrzydła okien otwierały się na zewnątrz. Czy Monika wypadła z okna trzeciego piętra przypadkowo? W mieszkaniu były wyraźne ślady, że dziewczyna myła okno. A może ten natarczywy dźwięk telefonu, przecież dzwoniłem do niej kilkakrotnie, spowodował, że się czegoś przeraziła, zachwiała i wypadła z tego cholernego okna. Długo w siebie wmawiałem tę wersję i może dlatego jeszcze żyję. Bo moja Monika umarła po trzech dniach; lekarze robili wszystko, co było w ich mocy, ale nie udało się jej uratować. Może to i lepiej. I tak byłaby już tylko roślinką.

A wiosna była taka piękna tego roku. Ludzie chodzili szczęśliwi ulicami, nikt nawet nie zauważył, że moja córka nie żyje, nikogo tak naprawdę nie obchodziło moje nieszczęście. Bo przecież każdego z nas obchodzi tylko jego własny los. No i do dzisiaj żyję tak, jakbym już nie żył, ale teraz czuję, że czas mi do mojej Moniki. Mam coraz krótszą drogę do pokonania.

- No i jak się panu zdaje, redaktorku?

- Czy to moje życie rzeczywiście było takie szare?

<<< Powrót do spisu treści

&&
Wiersze

Autor: Iwona Zielińska-Zamora

… …
Jeszcze długo potem
miałeś swoją półkę w szafie
tylko garnitury oddałyśmy bezdomnym
twoje biurko jest już zajęte
siedzę przy nim teraz ja
i piszę o tobie wiersze
twój sekretarzyk od dawna
skrywa cudze tajemnice
tylko zegar nie chce
wybijać godzin bez ciebie
i fotel pod lampą
stale niezamieszkany
jakby czekał...
miałeś tato takie piękne myśli
one teraz żyją we mnie
miałeś tato …
takie piękne ręce...
Inowłódz, 6 sierpnia 2002 r.
Ulica twojego życia
(mojej ukochanej mamusi)
a ulica od lat taka sama
jeszcze niesie po niej
echem twoich kroków
kiedy biegłaś niecierpliwa
na spotkanie swego losu
ta ulica niezmieniona
ten sam widok z okna nieciekawy
dachy, kominy, nawet księżyc
zawsze ci łaskawy
o, ten się dobrze trzyma
ta ulica
jacyś ludzie na niej
tylko oni nie ci sami
tamtych twoich ...
już ich prawie tutaj nie ma
ta ulica, nad nią gwiazdy
uparcie wplatają nieco srebra
w twoje ciemne włosy
ta ulica
twoje kroki na niej
jak najdłużej niech nie cichną mamo.

Łódź, 6 stycznia 2003 r.

Zapach

Czy pamiętasz
jak pachniały w Inowłodzu maje?
Zapachem wilgotnej ziemi,
mgły co się w ogrodzie skryła,
konwalii, trawy jedwabistej
i dymu z komina.
Czy pamiętasz?
Jak rzeka cichutko z księżycem gadała,
a jabłonie jeszcze takie młode
całe stały w kwiecie
i śmiały się do nas
tylko do mnie i tylko do ciebie.

Przyszłość niewiadoma,
teraźniejszość we mgle,
dobrze było żyć
w tym dziwnym świecie.
Lat minęło wiele,
maje pachną już inaczej
i mgły są nie takie,
tylko księżyc ciągle gada
choć już z inną rzeką,
a jabłonie?
Nie wiem – czy do mnie,
czy ze mnie się śmieją.

Inowłódz, 5 maja 2000

O Jabłoni…

Już nie młoda rodziła cierpkie jabłka,
smakowały zapamiętaną przeszłością,
przez pół wieku zmagała się z wiatrem
kpiła sobie z deszczów i mrozów…
Pewnej zimowej nocy bóbr smakosz
wdarł się do ogrodu i wybrał Jabłoń
dla siebie i młodych na wykwintne jadło.

Wiosną, już w śmiertelnej godzinie,
leżąc tak trochę bokiem
w wysokiej, soczystej trawie,
jeszcze raz próbowała
zakwitnąć białym kwiatem.

Już nie śmiała się jak przed laty
ani do nas, ani z nas…

Inowłódz, sobota, 31 maja 2014

Stare kobiety

Czy zawsze będą stare kobiety?
Te w chustkach w róże
z uśmiechem na jeden ząb?
Pożółkłolice i smutnookie?
pogodzone z sobą i Bogiem,
czekające jedynie na…

<<< Powrót do spisu treści

&&
Nasze sprawy

&&
Wspiera nas - Fundacja Vis Maior – dajemy wędkę, a nie rybę

Autor: Joanna Witkowska

Źródło: publikacja własna

Fundacja Vis Maior działa od 2002 roku. Obecnie mieści się w Warszawie przy ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 10 (na Ochocie). Jej trzy główne cele to: wspieranie aktywności osób niewidomych i słabowidzących, budowanie postaw otwartości i życzliwości wobec nich oraz działania rzecznicze zmierzające do tego, by prawo było przyjazne osobom z niepełnosprawnością.

Ponieważ "Sześciopunkt" to czasopismo kierowane głównie do niewidomych i słabowidzących, w artykule skupię się na pierwszym celu.

Prezes Fundacji Vis Maior jest osobą niewidomą, a niemal wszyscy pracownicy biura (w tym autorka artykułu) mają problemy ze wzrokiem. Taka sytuacja sprawia, że doskonale znamy zarówno potrzeby, jak i możliwości tej grupy osób z niepełnosprawnością. Dlatego ogromny nacisk kładziemy na aktywność i inicjatywę ze strony tych, którzy korzystają z naszego wsparcia.

Ale jak konkretnie pomagamy?

Utrata czy gwałtowne pogorszenie wzroku to przeżycie traumatyczne, dlatego niejednokrotnie proces rehabilitacji rozpoczyna się od udzielenia wsparcia psychologicznego. Można u nas z takiego wsparcia skorzystać, ponieważ prezes fundacji jest psychologiem, a poza tym współpracujemy z psychologami w ramach prowadzonych przez nas projektów. Pomoc psychologiczną świadczymy zarówno w biurze fundacji, jak i podczas szkoleń stacjonarnych.

Kolejny niezwykle istotny element aktywności to umiejętność samodzielnego poruszania się. Osoby z dysfunkcją wzroku mogą w naszej fundacji nauczyć się chodzenia z białą laską. Opanowanie tej umiejętności nie tylko daje szersze możliwości aktywnego uczestnictwa w życiu, lecz także może stanowić podstawę do przyszłego korzystania z pomocy psa przewodnika. W naszej fundacji bowiem szkolimy również czworonożne przewodniki i przekazujemy je osobom niewidomym. Jednak żeby osoba niewidoma potrafiła prawidłowo współpracować z psem, musi być do tego odpowiednio przygotowana. Dlatego podczas szkoleń informacyjno-kwalifikacyjnych dla kandydatów przekazujemy podstawową wiedzę o zasadach współdziałania z psem, o jego pielęgnacji oraz o prawnych aspektach posiadania takiego czworonoga. Warsztaty te obejmują również zajęcia psychologiczne, w czasie których kandydaci mają okazję przyjrzeć się swoim potrzebom i oczekiwaniom związanym z przyjęciem psa, a także dowiedzieć się, jakich zmian w życiu mogą oczekiwać. Ponadto, z każdym z kandydatów przeprowadzane są konsultacje indywidualne, w których uczestniczy psycholog, tyflopedagog, trener psów oraz koordynator programu przekazywania psów ze strony fundacji. Konsultacje te obejmują zarówno rozmowę, jak i sprawdzenie, czy kandydat dobrze orientuje się w terenie i umie stosować techniki bezwzrokowego poruszania się, umiejętności te są bowiem kluczowe, jeśli chodzi o prawidłową współpracę z psem przewodnikiem. Na zakończenie szkolenia każda z osób otrzymuje decyzję o zakwalifikowaniu, warunkowym zakwalifikowaniu lub niezakwalifikowaniu do programu przekazywania psów. Zresztą, jeśli sama osoba niewidoma stwierdzi, że pies przewodnik to rozwiązanie nie dla niej, może w każdym momencie zrezygnować z dalszego ubiegania się o niego. Osobom już pracującym z psami cały czas oferujemy możliwość kontaktu z fundacją, rozmowy o pojawiających się problemach, a w razie potrzeby umówienia się z trenerem na lekcje doszkalające follow-up.

Jednak żadna aktywność nie może obyć się bez ogarnięcia tak zwanej prozy życia. Dlatego uczymy też wykonywania domowych czynności: z nauki gotowania, sprzątania, dbania o swój wygląd można skorzystać u nas zarówno w ramach zajęć indywidualnych, jak i grupowych. Grupowe warsztaty to świetna okazja do wymiany doświadczeń, poglądów oraz sposobów radzenia sobie z domowymi obowiązkami w sytuacji braku lub poważnego ograniczenia widzenia. Zajęcia indywidualne natomiast mają tę zaletę, że kursant pracuje we własnym domu – może się nauczyć obsługi własnego sprzętu AGD i organizacji pracy w swoim otoczeniu.

W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie życie bez obsługi komputera: bez tworzenia dokumentów, odbierania i wysyłania e-maili, przeglądania stron internetowych, robienia zakupów w sieci, korzystania z portali społecznościowych i bankowości elektronicznej. Dotyczy to w takim samym stopniu osób niewidomych, co widzących, z tą różnicą, że osoby z dysfunkcją wzroku muszą używać programów powiększających lub udźwiękawiających system. W fundacji Vis Maior oczywiście można się nauczyć nie tylko samych zasad obsługi komputera, lecz także sposobów korzystania ze wspomnianych technologii wspomagających. Prowadzimy kursy grupowe i indywidualne na wszystkich poziomach zaawansowania: od podstaw pisania na klawiaturze zaczynając, a na robieniu zakupów i korzystaniu z bankowości kończąc. Staramy się, by nauka była jak najbardziej dostosowana do potrzeb uczestników: osobę posługującą się wzrokiem uczy instruktor słabowidzący, a osobę niewidomą – instruktor znający odpowiedni program udźwiękawiający.

Wszystkie wymienione działania prowadzimy w ramach projektów. Dlatego nie zawsze można z każdej formy wsparcia skorzystać. Projekty dofinansowane ze środków Urzędu m. st. Warszawy są dostępne wyłącznie dla mieszkańców stolicy, natomiast te finansowane przez PFRON (bądź z innych źródeł) są albo dla uczestników z jakiegoś określonego terenu (np. z województwa mazowieckiego), albo z całej Polski. Gdy informujemy o naborze do konkretnego projektu (czy to na stronie internetowej, czy to za pośrednictwem newslettera), za każdym razem dokładnie podajemy kryteria uczestnictwa.

Gorąco zachęcam do śledzenia naszej strony internetowej: www.niewidze.pl i do zapisania się do naszego newslettera. Można to zrobić na stronie, wpisując swój adres e-mail w pole: "Zapisz się i otrzymuj aktualności", a następnie klikając przycisk "Zapisz się!". Wtedy na podany adres e-mail przyjdzie wiadomość z prośbą o potwierdzenie subskrypcji. Wykonanie zawartej w nim instrukcji jest warunkiem otrzymywania naszych informacji. Jeśli po potwierdzeniu subskrypcji nie dostają państwo newsletterów, warto zaglądać do folderu z niechcianymi wiadomościami, ponieważ niektóre serwery traktują e-maile od nas – zupełnie niesłusznie – jako mocno podejrzane i wrzucają je do śmieci. Newslettery wysyłamy zwykle przynajmniej dwa razy w tygodniu. Oprócz informacji związanych ze szkoleniami i projektami zawierają one również naszą ofertę kulturalno-sportową, którą stale – niezależnie od projektów – kierujemy do osób z dysfunkcją wzroku. Obejmuje ona tańsze bilety do kin, teatrów, muzeów, na koncerty, itd. Oraz zajęcia sportowe: naukę pływania i grę w kręgle. W fundacji organizujemy spotkania okolicznościowe – przed Bożym Narodzeniem i Wielkanocą, a także różne spotkania tematyczne, na przykład podróżnicze.

Przez cały czas osoby z dysfunkcją wzroku mogą u nas skorzystać z pomocy wolontariuszy, oczywiście na terenie Warszawy. Jeśli chcą państwo uzyskać taką pomoc, należy do nas napisać lub zadzwonić z informacją, jaka pomoc jest potrzebna, gdzie chcą państwo dotrzeć, kiedy i na jak długo. Im więcej szczegółów podadzą Państwo, tym łatwiej będzie nam sprecyzować wolontariuszom, czego dokładnie potrzeba. Jeśli zgłosi się ktoś chętny do pomocy, kontaktujemy zainteresowane osoby, które umawiają się już we własnym zakresie. Muszę tylko dodać, że wolontariusz to osoba, która pomaga, kiedy może i chce, dlatego nigdy nie gwarantujemy, że do danego działania na pewno znajdzie się chętny. Jednak im wcześniej zgłoszą nam Państwo zapotrzebowanie na pomoc, tym większe prawdopodobieństwo, że ktoś będzie miał akurat czas. Trzeba też dodać, że rolą wolontariusza nie jest załatwianie spraw za osobę niewidomą – może on pomóc zrobić zakupy, dotrzeć w nieznane miejsce, odnaleźć się na przykład w przychodni czy urzędzie, wypełnić dokumenty, ale nie podpowie, co do tych dokumentów najlepiej wpisać, nie porozmawia z urzędnikiem w Państwa sprawie, ani nie będzie towarzyszył w gabinecie lekarskim.

Oprócz wspomnianych form pomocy wolontariusze, którzy wyrazili taką chęć, mogą wspierać osoby już pracujące z psami przewodnikami. Dotyczy to zarówno wybiegania psa, wyprowadzania go w sytuacji awaryjnej, jak i opieki nad nim, gdy osoba niewidoma nie może się nim zająć, bo – powiedzmy – wybiera się na żagle.

Wróćmy teraz do dwóch pozostałych celów naszej działalności. Prowadzimy lekcje dotyczące funkcjonowania osób niewidomych i pracy psa przewodnika w przedszkolach, szkołach i na uczelniach. Dla różnego rodzaju instytucji i firm organizujemy szkolenia na temat prawidłowej obsługi klienta z dysfunkcją wzroku.

Staramy się, w miarę możliwości, wspierać działania mające na celu dostosowywanie oferty kulturalno-edukacyjnej poszczególnych instytucji do potrzeb osób niewidomych. Współpracujemy z placówkami takimi jak: Dom Spotkań z Historią, Centrum Nauki Kopernik czy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Konsultujemy projekty architektoniczne pod kątem dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Braliśmy na przykład udział w konsultacjach podczas budowy II linii metra.

Dbamy o to, by prawo było przyjazne osobom z niepełnosprawnością. Przyczyniliśmy się między innymi do wprowadzenia przepisów, które pozwalają osobom z psami przewodnikami wchodzić do wielu miejsc użyteczności publicznej. Współpracowaliśmy też przy dostosowaniu ustawy Kodeks wyborczy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami: przyczyniliśmy się do wprowadzenia brajlowskich nakładek na karty do głosowania.

Zachęcamy do kontaktu z nami: wszystkie namiary znajdą Państwo na stronie www.niewidze.pl w zakładce "kontakt i dojazd". Nasze biuro jest czynne od poniedziałku do czwartku w godzinach 09:00 – 18:00 oraz w piątek w godzinach 09:00 – 16:00. Jednak gdyby chcieli Państwo odwiedzić nas osobiście, prosimy o wcześniejsze umówienie się, żebyśmy mogli poświęcić państwu wystarczająco dużo czasu.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Co robimy? - Szkolenia na odległość

Autor: Teresa Dederko

Źródło: publikacja własna

W dwóch ostatnich numerach „Sześciopunktu”, przedstawiając działalność Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a” uwzględniliśmy na razie tylko 2 tematy: stacjonarne szkolenia komputerowe prowadzone w Lublinie i warsztaty edukacyjne dla studentów studiów medycznych.

Dzisiaj chciałabym zapoznać czytelników z inną formą działalności naszej organizacji, to jest ze szkoleniami zdalnymi, prowadzonymi na odległość. Z takich szkoleń można korzystać w zaciszu własnego mieszkania łącząc się z instruktorem przez Skype lub telefon.

Jest to komfortowy sposób pobierania lekcji, a dla niektórych beneficjentów jedyny możliwy.

Rozmawiałam z dwoma znakomitymi tyfloinformatykami prowadzącymi zajęcia w ramach działań fundacyjnych, a są to Mateusz Bobruś i Zbigniew Grajkowski.

Chcąc się jak najwięcej dowiedzieć o ich pracy i jej rezultatach zadałam następujące pytania:

Kto może być uczestnikiem szkoleń? Jak się na nie zapisać? Jaki jest zakres tematyczny? W jakim celu kursanci podejmują naukę?

Dowiedziałam się, że Nasi tyfloinformatycy uczą bezwzrokowej obsługi komputera, notatników brajlowskich, telefonów dotykowych i innych urządzeń w zależności od zgłaszanych potrzeb beneficjenta.

Szkolenia są nieodpłatne, nie ma żadnych limitów wiekowych ani wymaganego poziomu wykształcenia. Skorzystać więc może każdy, kto zgłosi w Fundacji taką potrzebę.

Czas trwania kursu jest dostosowywany do możliwości jego uczestnika, może to być parę tygodni, a w innym przypadku kilka miesięcy.

Dlaczego Niewidomi zgłaszają się na szkolenia? Przyczyny są bardzo różne, niektórzy chcą podjąć lub zmienić pracę, inni po prostu traktują komputer jak okno na Świat zapewniające im kontakty z przyjaciółmi oraz serfowanie po Internecie.

Zgłaszają się osoby takie, które nawet nie znają dobrze układu klawiatury, a czasem zaawansowane w obsłudze specjalistycznych programów. Zdarza się, że uczeń zaczyna traktować kontakt z instruktorem, trochę jak telefon zaufania, wtedy prowadzący szkolenie jest zmuszony narzucać pewną dyscyplinę.

W znacznej większości kursanci wypowiadają się o szkoleniach prowadzonych przez naszych tyfloinformatyków bardzo pozytywnie.

Zarówno pan Mateusz Bobruś jak i Pan Zbigniew Grajkowski są świetnie przygotowani do prowadzenia zajęć, mają dużą wiedzę, którą ustawicznie pogłębiają nadążając za nowymi rozwiązaniami. Co prawda kilka miesięcy temu Zbigniew Grajkowski dołączył do zespołu redagującego „Sześciopunkt” i ze względu na nowe obowiązki musiał ograniczyć ilość prowadzonych szkoleń, ale zawsze służy merytorycznymi radami.

Ja również często korzystam z pomocy fundacyjnych tyfloinformatyków, ponieważ zmieniłam komputer i system z Windowsa 7 na 10. Swoimi, dla nich pewnie podstawowymi problemami wystawiam ich cierpliwość na ciężką próbę, ale nigdy nie spotkałam się z jakimkolwiek przejawem zniechęcenia. Wszystkie wskazówki staram się szybko przetestować i czuję, że coraz lepiej sobie radzę.

Uważam, że to jest najlepsza metoda, gdy niewidomi instruktorzy uczą niewidomych bezwzrokowej obsługi, ponieważ sami na co dzień w ten sposób pracują.

Zachęcam więc wszystkich, którzy mają jakiekolwiek trudności w pracy z komputerem, do nawiązania kontaktu z biurem Fundacji w celu zapisania się na szkolenia prowadzone na odległość.

O znaczeniu i wartości takiej formy szkoleń najlepiej świadczą opinie samych beneficjentów.

Wiosną 2016 roku odbyłem szkolenie informatyczne z ramienia waszej fundacji i chciałbym bardzo podziękować za poświęcony przez pana Zbyszka Grajkowskiego dla mnie czas. Szkolenie odbywało się w bardzo przyjaznej i miłej atmosferze, każdy z poruszanych przez pana Zbyszka tematów był bardzo wyczerpująco omówiony i dokładnie przećwiczony. To co od razu ucieszyło mnie i zwróciło moją uwagę, to to, że nie było limitu czasowego, uczyliśmy się aż do skutku. Trzeba przyznać, że pan Zbyszek jest profesjonalistą w tym co robi, ponieważ jeśli nie był pewien jakiejkolwiek rzeczy, sam w ramach swojego prywatnego czasu sprawdzał i analizował dany problem. Wtedy przy okazji następnej lekcji nie było już rzeczy niemożliwych do opanowania. Trzeba przyznać, że jest świetnym pedagogiem, rozumie potrzeby ludzi niewidomych i wkłada całe serce w pomoc im, poza tym to świetny facet.

Bardzo się cieszę, że istnieje wasza Fundacja, że są podejmowane takie inicjatywy, przede wszystkim darmowe, prowadzone przez tak fajnych ludzi, którzy po prostu robią to od serca. Dziękuję bardzo za możliwość skorzystania ze szkolenia.

Pozdrawiam ekipę fundacji, a przede wszystkim pana Zbyszka.

Krzysztof Polaszek.

Chciałem Fundacji bardzo podziękować za możliwość pracy z Mateuszem Bobrusiem. Lekcje z nim dały mi szansę szybkiego poznania komputera i wiedzy na temat pracy z komputerem. Uważam, że jest to osoba bardzo otwarta, cierpliwa, rzetelna, elokwentna i kompetentna. Posiada umiejętność obrazowego przedstawiania problemu, mimo, że sam nie widzi. Jest to bardzo pomocne w pracy z ludźmi niepełnosprawnymi. Potrafi dobrze wytłumaczyć i omówić każde zagadnienie. Mateusz poza tym jest bardzo uprzejmy, nigdy nie odmawia pomocy i nawet, gdy pojawiają się trudności nie odsuwa problemu, ale stara się znaleźć rozwiązanie. Chętnie też poświęca swój czas i bardzo angażuje się w to co robi. Z jego pomocą bardzo posunąłem się naprzód ze swoją rehabilitacją, a nawet pojawiła mi się perspektywa pracy. Za Państwa pośrednictwem składam też podziękowanie samemu Mateuszowi. Mam nadzieję, że współpraca Fundacji z Mateuszem Bobrusiem będzie się rozwijać i jeszcze wielu takich jak ja będzie miało możliwość skorzystania z jego fachowej pomocy.

Z wyrazami szacunku.

Józef Rygasiewicz, wdzięczny niewidomy z Raszyna k. Warszawy

<<< Powrót do spisu treści

&&
Spacery z białą laską

Autor: G.Z.

Źródło: lista Typhlos

To, że spacer w wykonaniu niewidomych to nie spacer, można rozwinąć na inne dziedziny życia: na ten przykład jedzenie w wykonaniu niewidomych to nie to samo jedzenie co w wykonaniu widzących, bo można najpierw oczy nacieszyć prezencją potrawy, a dopiero później się w nią wgryźć, bez stresu, czy przypadkiem sos nie kapnie na w miarę nowo założone ciuchy. Ale czy to wystarczy za argument, żeby się nie pożywiać albo jeść byle co? Czy więc niewidomi spacerują, czy co najwyżej chodzą, jedzą czy tylko gryzą, czytają książki czy ich tylko słuchają, że o oglądaniu filmów nie wspomnę?

Pomysł, że miałbym którymś swoim zabieganym widzącym znajomym zawracać głowę moimi spacerami, a najpierw czekać, zanim mnie na ten spacer wyprowadzą jak nie przymierzając jakiegoś alzackiego owczarka czy innego pekińczyka, średnio do mnie przemawia. Zresztą zakładam, że skoro kolega zadał pytanie na liście, to takich możliwości z powodów różnych nie ma.

Czy mózg może, czy nie może odpoczywać na spacerze, to jest dobra akademicka kwestia – do myślenia o niebieskich migdałach świetnie się nadaje wygodny kawałek fotela w domu, ale ile można w fotelu siedzieć. Mnie z kolei w byciu prowadzonym przez kogoś irytuje taki fakt, że się wszystko sprowadza do przekładania jednej nogi przed drugą (...) nudą wieje i tyle. Oczywiście remedium na to jest konwersacja; z koleżankami w akademiku się trochę tych kilometrów wydeptało, ale mieliśmy wtedy wszyscy dużo czasu, blisko do siebie, więc na spontanie się gdzieś tam czasem polazło, ale i bez wpadania w schematy regularności porównywalne z wyprowadzaniem psa i wyświadczaniem komuś przysługi.

Odnośnie do plaży, to rzeczywiście jest to fajny temat, zgadzam się, że poza sezonem i na pewno z GPS-em. Ktoś pytał, jak można znaleźć wyjście z plaży przy pomocy GPS-a, skoro nawet widzący mają problem z jego namierzeniem. Sprawa jest prosta: wbijamy w bazę punkt wejścia na plażę i od tej pory idziemy, gdzie chcemy. W momencie decyzji o powrocie mamy precyzyjny namiar w linii prostej do tego punktu. Jeśli jest kilka kilometrów, to nie ma rozmowy, kiedy odległość spada do 100 metrów, można ją zacząć częściej odczytywać. Przy około 50 metrach (rzecz jasna, zależnie od plaży i podawanego kierunku, ale generalnie wiadomo, że jak się kierunek zmienia ze wschodu w stronę południa, to jest to dobry moment) intensywnie odbijamy od wody w stronę lądu. No i docieramy do drugiego skraju plaży, a GPS anonsuje, że wejście jest np. 30 m na zachód, więc wiadomo, że przestrzeliliśmy i trochę w stronę tego zachodu trzeba się przemieścić. Uwzględniając niedokładności 20 m dla GPS-a, możemy już być całkiem niedaleko wejścia, więc przechodząc, trzeba kijem skanować wydmy, czy się przypadkiem droga nie otwiera. No i rzeczywiście się otwiera, wcześniej czy później. Cała operacja to jest sprawa minuty czy dwóch.

A wspomniany widzący bez GPS-a musi, spacerując plażą, mieć uwagę skoncentrowaną na problemie przynajmniej przez kilkaset metrów, żeby wejścia nie przegapić, a jak przegapi, to też długo może nie odkryć, że trza wracać.

Plaża plaży nierówna – fajnie się łazi po plaży w Sobieszewie, gdzie mamy do dyspozycji 3 km na zachód w stronę grobli, a około 7 km na wschód i stamtąd w stronę Świbna; dalej też jest wygodna droga przy samej Wiśle. To jest Zatoka Gdańska, plaża jest dość równa i właściwie nie można na nią narzekać. (...)

Mając GPS i zapisany punkt startowy, można sobie pospacerować na dość podobnej zasadzie jak po plaży – zakładamy, że idziemy dwie godziny w dowolnym kierunku, nie koncentrując się wcale na drodze, a następnie namierzamy punkt startowy i do niego możliwie najkrótszą drogą wracamy za pomocą porównywania info o własnym aktualnym kierunku i kierunku do tego punktu.

Jest parę zasad zdrowego rozsądku, których trzeba przestrzegać, czyli np. używać kija, bo zawsze się może trafić jakaś głębsza koleina, szlaban albo przewrócone drzewo, no i raczej unikać bardzo wąskich ścieżek, które mają tę dziwną właściwość, że się wydaje, że idziemy ścieżką, a za parę minut się okazuje, że ani ścieżki, ani pomysłu, jak na nią wrócić, chociaż generalnie wiadomo, że jest tuż tuż, i nawet z grubsza wiadomo, w jakim kierunku. (...) Ale jeśli droga jest względnie szeroka i się jej trzymać, to takiego niebezpieczeństwa nie ma.

Druga możliwość to wyznaczyć sobie z bazy jakiś punkt, np. pomnik ułanów jazłowieckich w Kampinosie, no i się na niego kierować – też jest to ciekawe, chociaż w takiej sytuacji trzeba mieć GPS cały czas włączony i robić z niego użytek.

No i trzecia, może najciekawsza opcja to wyznaczyć sobie w GrMapie trasę do przejścia, wstawić na jej przebiegu zakładki (im gęściej, tym lepiej, najlepiej co 100 m albo częściej), wyeksportować tę trasę do telefonu i się jej trzymać. Parę takich tras przygotowałem i w ramach „szaleństwa dwóch ślepaczków”, jak to koleżanka napisała, z żoną żeśmy je przeszli. Może najciekawsze były trasy szlakami turystycznymi ze Szklarskiej Poręby na Szrenicę albo na Wysoki Kamień, chociaż góry, nawet takie niewielkie, wymagają bardzo dużej uwagi, kiedy mamy do czynienia z sytuacją, że jest wąska ścieżka, a pół metra dalej wysoka skarpa – brak jednego machnięcia kijem może być kosztowny.

Wracając do Kampinosu, właśnie parę tygodni temu przygotowałem fajną, wydawałoby się, trasę w GrMapie przez Kampinos, same drogi gruntowe, żadne tam ścieżki, więc miało być 14 km bezstresowego spaceru. No i nawet tak było, ale w paru miejscach mapa okazała się nie zgadzać z rzeczywistością i zamiast szerokich dróg były ścieżki i nibyścieżki łatwe do zgubienia, więc się trzeba było trochę przedzierać albo szukać rzeczywistej drogi zejścia z wydmy, przez którą wypadło iść. Tu miałem okazję przetestować w rzeczywistych warunkach kompas od Jasia Szustera, o którym kiedyś pisałem, no i się sprawdził jako fajne uzupełnienie do Loadstone, bo kierunek do interesującej następnej zakładki na trasie można było wyznaczać w konkretnym punkcie, w którym byliśmy, co ułatwiało jej namierzenie. W końcu trudności jednak zostały za nami i przy wspomnianym pomniku ułanów stało się jasne, że dalsza droga się odbędzie bez przeszkód. W euforii myślenia o porządnym obiedzie w Biesisku i porządnej porcji zimnego napoju zapomniałem o elementarnych zasadach i na szlabanie kij trzasnął jak zapałka. Znów więc dalsze opóźnienia, bo ułamany kawałek trzeba było wyrzucić, a resztę poskładać w całość, ale w sumie warto było.

Nie jestem entuzjastą turystyki w grupach niewidomych, gdzie człowieka odbierają ze znanego miejsca, gdzieś tam wiozą, karmią i prowadzają, a na końcu się wraca do domu, chociaż rozumiem, że sporej grupie ludzi to pasuje – no i bardzo fajnie, że jest jakiś wybór. Nie próbuję też zgłębiać, czy spacer niewidomych to spacer, czy tylko chodzenie i tak dalej, bo nasze doświadczenia pokazują, że Jola ma bezstresowy spacer, a ja odskocznię dla mózgu i obojgu się to jakoś przydaje, a w drugą stronę – jak się spotyka w Kampinosie biednych zagubionych ludzi, którzy się próbują rozczytać w chyba trochę zatartych znakach albo mapkach, to mam wrażenie, że to, o czym pisała Ala – o bezstresowym chodzeniu po lesie osób widzących – jest pewnym uproszczeniem, a chyba po prostu wynikało z jej dobrej umiejętności łatwego orientowania się w terenie, którą nie każdy ma nawet przy sokolim wzroku.

Nie próbuję też nikogo namawiać na rzucanie się od razu na kilkunastokilometrowe leśne trasy z Loadstonem, chcę tylko zwrócić uwagę, że wszystko ma swoje uroki i co do zasady warto mierzyć siły na zamiary, wyznaczać sobie jakieś cele w granicach możliwości i te granice powoli przesuwać. Niecałe 20 lat temu dużym wyczynem dla mnie było przejście z kijem do skrzynki pocztowej, którą miałem pewnie jakieś 200 m od domu, i to wzdłuż prostej ulicy. No i cóż, rzecz może dzisiaj dość zabawna, ale trzeba było ten etap odhaczyć, żeby przejść do następnego.

A jeszcze na koniec, skoro się już rozpisałem, chyba nie bardzo ma sens porównywanie się z widzącymi, bo z jednej strony, można się zdołować, jak my bardzo mamy pod górkę, ale z drugiej, urasta to do rangi mitologii, która się mija z rzeczywistością, bo gdyby to było takie proste, to grupki meneli nigdzie nie koczowałyby pod monopolami. Jeżeli robić jakieś porównania, to ewentualnie siebie z dzisiaj do siebie sprzed roku: parę rzeczy się udało, do paru innych trzeba się będzie zabrać od innej strony, coś ciekawego wpadło do przeczytania, jakieś parę miejscówek się udało odwiedzić, czyli coś się zadziało.

Odpowiadając na pytanie Ilanda o prędkość – wszystko, jak wspomniałem, zależy od trasy. Jeżeli masz szeroką, piaszczystą drogę, to na środku niej drzewa nie rosną – chociaż spotkałem takie jedno drzewo tuż przy samej wiacie turystycznej w Kampinosie, no i spotkanie było tyleż nieoczekiwane, co bolesne, ale krew nie woda, łeb nie szklanka, jak mówią. Jeżeli ścieżka robi się węższa, to szansa spotkania z drzewem rośnie, więc i prędkość trzeba ograniczyć. A jak się wlezie w bezdroże, no to już prędkość do zera spada praktycznie, co zrozumiałe. Z drugiej strony, łupnięcie w drzewo jest mimo wszystko mniej dramatyczne w skutkach niż przywalenie łbem w słup betonowy albo przystankową tabliczkę, które rzeczywiście są stawiane według fantazji twórców na środku chodników i wbrew logice.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Niepełnosprawni w „Aktywnym Powiecie Cieszyńskim…”

Autor Andrzej Koenig

Źródło: publikacja własna

W całej Polsce, co roku centra pomocy rodzinie prowadzą oprócz bieżącej działalności projekty skierowane dla osób niepełnosprawnych czy bezrobotnych.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie końcem 2015 roku ogłosiło projekt „Aktywny powiat cieszyński – program aktywizacji społeczno-zawodowej w obszarze pomocy społecznej”, do którego zgłosiła się również grupa osób niewidomych i słabowidzących z powiatu cieszyńskiego.

Projekt, który trwa do końca grudnia 2017 roku skierowany jest do osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, (18-64 lata) oraz osób przebywających i opuszczających pieczę zastępczą w tym rodziny zastępcze lub placówki opiekuńczo-wychowawcze (18-30 lat). Projekt jest realizowany w partnerstwie ze wszystkimi 12 gminami powiatu cieszyńskiego.

- Uczestnicy projektu mogą liczyć na pomoc naszych specjalistów w dziedzinie doradztwa zawodowego, psychologii oraz prawa. Oferujemy możliwość indywidualnych konsultacji oraz szkoleń grupowych. Ponadto głównym celem projektu jest wyposażenie uczestników projektu w niezbędne dla nich kompetencje i umiejętności zawodowe. Każdy z nich ma określaną indywidualną ścieżkę reintegracji, w ramach której może wziąć udział w kursach i szkoleniach ułatwiających mu wejście lub powrót na rynek pracy. Dla osób niepełnosprawnych przygotowujemy również comiesięczne Grupy Wsparcia, na których to spotykają się osoby z podobnymi problemami i wspierają siebie nawzajem pod okiem naszych specjalistów.

Każda z trafiających do nas osób ma swoją historię i doświadczenia zawodowe. Ich kariera i marzenia często przerwała choroba oraz inne problemy życiowe, z którymi muszą sobie radzić. Staramy się podchodzić z dozą wyczucia i zrozumienia dla potrzeb każdego z naszych uczestników - mówi Pani Jadwiga Rycko, koordynator Projektu z ramienia cieszyńskiego PCPR-u.

Grupa niewidomych, która znalazła się w tym projekcie wybrała szkolenie komputerowe dla osób z dysfunkcją wzroku ECDL (Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych). Szkolenie trwające 80 godzin odbywało się w siedzibie cieszyńskiego koła Polskiego Związku Niewidomych i zakończyło się dwudniowym egzaminem. W tym miejscu należy zaznaczyć, że szkolenie prowadziła profesjonalna firma - Instytut Edukacji i Rozwoju ALFA PRIM Krzysztof Wostal z siedzibą w Katowicach przy Placu Grunwaldzkim. Jest to firma z wieloletnim doświadczeniem świadcząca swoje usługi osobom niewidomym, ociemniałym, słabowidzącym i niesłyszącym zarówno indywidualnie jak i w grupach.

Zajęcia prowadzone były według harmonogramu w czterech częściach: podstawowa teoria dotycząca komputera, Internet i skróty klawiszowe do niego, Microsoft Word i Excel wraz ze skrótami.

Projekt taki na pewno jest rzeczą potrzebną całemu środowisku osób niepełnosprawnych nie tylko w Powiecie cieszyńskim, ale i na terenie całej Polski. W Cieszynie trwa on od końca 2015 roku i nadal można do niego przystąpić.

- Nadal prowadzimy nabór i na ten moment mamy jeszcze sporo wolnych miejsc. Warunki udziału w projekcie są takie same jak w roku ubiegłym. Zapraszamy do nas mieszkańców powiatu cieszyńskiego, którzy są w wieku aktywności zawodowej i korzystają lub korzystali w latach poprzednich ze wsparcia pomocy społecznej, tj. z usług OPS-ów lub PCPR-u. Wsparcie, które oferujemy naszym uczestnikom dostosowujemy do każdego człowieka biorąc pod uwagę jego wiek, rodzaj niepełnosprawności oraz status na rynku pracy. W naszym projekcie pierwszeństwo mają osoby pozostające bez pracy oraz zagrożone jej utratą z różnych powodów – dodaje Pani Jadwiga.

Do tej pory w projekcie udział wzięło 68 osób, które ukończyły oprócz wspomnianego kursu komputerowego ECDL dla niewidomych, kursy z zakresu księgowości, obsługa kas fiskalnych, kurs obsługi wózka widłowego, spawanie, kursy z zakresu gastronomii, kursy fryzjerskie, masażu, kurs prawa jazdy kat B, kurs housekeeping a nawet kurs obsługi bezzałogowych statków powietrznych, czy kurs operatora wiertnicy poziomej.

Niewidomi i słabowidzący po kursie ECDL potrafią bez większych problemów napisać tekst w edytorze tekstu, sformatować go i odpowiednio przetworzyć, pracować w arkuszu kalkulacyjnym, serfować po Internecie oraz korzystać z komunikatorów.

Osoby z dysfunkcją wzroku, które ukończyły to szkolenie zgodnie stwierdziły, że to czego się nauczyły podczas tych osiemdziesięciu godzin, przyda się im w trakcie pracy na komputerze z wykorzystaniem programów udźwiękawiających i poznanych skrótów klawiaturowych.

Podsumowując - we współczesnym świecie żyje wiele osób niepełnosprawnych z różnymi dysfunkcjami: niepełnosprawni ruchowo, niesłyszący, niewidomi oraz słabowidzący, osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Jednak każda z takich osób chce się dokształcać, podejmować zatrudnienie, żyć godnie.

Dlatego takie projekty jak ten, który trwa w Powiecie Cieszyńskim są bardzo potrzebne. Niepełnosprawni mogą podnieść swoje kwalifikacje, spróbować podjęcia zatrudnienia oraz spotkać osoby, które wspierają się nawzajem.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Jak nas widzą, tak nas piszą

Autor: Teresa Dederko

Źródło: publikacja własna

Podobno przysłowia są mądrością narodów, choć czasem jak gdyby się wykluczały, lub rzeczywistość je weryfikuje tak jak i w tym przypadku: „Nie szata zdobi człowieka”, a jednak często pierwsze wrażenie rzutuje na dalsze kontakty i trudno jest zmienić negatywną opinię.

Pewnie jak zwykle, trzeba znaleźć ten złoty środek. Z niczym nie należy przesadzać, a więc doceniając walory wewnętrzne, dbajmy także o nasz wygląd zewnętrzny. Oczywiście, ważniejsze jest to co mamy w głowie, a nie na niej, ale brudne, tłuste włosy, zdecydowanie psują nasz wizerunek. To samo trywialne wręcz stwierdzenie dotyczy schludności ubrania. Człowiek brudny, źle ubrany wzbudza niechęć bez względu na to, czy jest widzący czy niewidomy.

Na szczęście żyjemy w czasach, w których mydło i szampon nie należą do towarów deficytowych. Ceny ubrań bywają różne, a w tzw. "ciucholandach" dostaniemy nawet firmowe rzeczy za małe pieniądze. Nie ma więc żadnego usprawiedliwienia dla brudasów i flejtuchów. Również brak wzroku nie może być wytłumaczeniem zaniedbanego wyglądu.

Z pewnością osoby niewidome mogą mieć trudności w doborze odpowiedniej garderoby, jednak jest to możliwe, jak świadczą o tym liczne przykłady. Ogromną trudnością jest brak kontroli, jaką daje spojrzenie w lustro, ale nie żyjemy na bezludnych wyspach i mamy obok siebie ludzi w znakomitej większości widzących, których możemy poprosić o sprawdzenie naszego wyglądu, czy np. nie mamy jakiejś plamy, bo tego dotykiem nie wyczujemy.

Może w ośrodkach kształcących młodzież z dysfunkcją wzroku, za mało poświęca się uwagi higienie, poprawnemu wyglądowi oraz właściwym formom zachowania. Ta uwaga dotyczy również instruktorów rehabilitacji.

Jako osoba niewidoma, na własnym przykładzie doświadczyłam, że dopóki nikt nie skorygował mojego co najmniej dziwnego zachowania w jakimś momencie, nie zdawałam sobie z tego sprawy, że odbiega ono od przyjętej normy.

Nie widząc nie możemy uczyć się przez naśladownictwo.

Dopiero chyba kiedy byłam studentką, ktoś zwrócił mi uwagę, że nie odwracam się do rozmówcy, z którym prowadzę rozmowę. Jest to zrozumiałe z tego względu, że nie mogę nawiązać kontaktu wzrokowego. Szybko jednak poprawiłam swoje zachowanie, żeby nie odbiegało od przyjętych ogólnie zwyczajów i teraz mnie samą denerwuje, kiedy znajomy niewidomy mówi prosto przed siebie, a jeszcze gorzej do blatu stołu, przy którym rozmawiamy.

Osoby widzące czasem krępują się zwracać nam uwagę z obawy, żeby nie zrobić przykrości. Ja po prostu upoważniłam widzące koleżanki, żeby zawsze mówiły, jeżeli coś w moim ubraniu będzie nie w porządku. Ponad to w miejscu pracy mam zapasową spódnicę i bluzkę, tak na wszelki wypadek, gdybym musiała się przebrać. Kilka razy taka zapobiegliwość bardzo się przydała.

Estetykę wyglądu osób niewidomych mogą poprawić odpowiednio dobrane do kształtu twarzy ciemne okulary. Podczas warsztatów edukacyjnych, które często prowadzę, dzieci prawie zawsze pytają dlaczego niewidomi noszą okulary.

No właśnie dlaczego? Przede wszystkim wyjaśniam, że każdy chce dobrze wyglądać, więc jeżeli oczy są uszkodzone na skutek urazu czy choroby, lepiej zasłonić je okularami.

Zdarza się i tak, że nawet nic nie widzące oczy wyglądają normalnie i nie budzą niezdrowego zainteresowania lub odrazy. Sami powinniśmy zorientować się, jak to jest w naszym przypadku. Słyszymy przecież uwagi wygłaszane na nasz temat, a poza tym możemy zapytać kogoś bliskiego, do kogo mamy zaufanie.

Ja dopiero gdy dorosłam kupiłam pierwsze ciemne okulary. Pomyślałam o zasłanianiu oczu, ponieważ kilkakrotnie ktoś na mój widok powiedział, „idzie i śpi” albo nazwał mnie śpiącą królewną. Wtedy uświadomiłam sobie, że chodzę po tym świecie z przymkniętymi na ogół oczami i że to dziwacznie może wyglądać. Mam świadomość, że chcę czy nie, spotykając się z młodzieżą, z którą pracuję, reprezentuję środowisko niewidomych.

Tak jest w przypadku nas wszystkich.

Ludzie na ogół mają tendencje do generalizowania i poznając jedną osobę niewidomą, swoje wrażenia przenoszą na wszystkich członków środowiska. Jesteśmy poniekąd celebrytami zwracającymi uwagę na siebie. Przykro mi więc było gdy w ramach jednego z projektów, odwiedzaliśmy różne urzędy i od mojej przewodniczki słyszałam komentarze na temat brudnych paznokci, łupieżu sypiącego się na kołnierz siedzącego koło nas reprezentanta naszego środowiska.

Sama znam przecież małżeństwa, w których obydwoje małżonkowie są niewidomi, a chodzą czysto i porządnie ubrani. Nie jest to więc niemożliwe, nawet przy całkowitym braku wzroku.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Audiodeskrypcja w Skoczowie

Autor: Andrzej Koenig

Źródło: publikacja własna

(Katyń), Ranczo, Drogówka to tytuły filmów, które również osoby niewidome mogą (obejrzeć) bez większych problemów. Wystawy, przedstawienia teatralne, a nawet widowiska sportowe są już udostępniane niewidomym przy zastosowaniu audiodeskrypcji.

Audiodeskrypcja jest to przekazywany drogą słuchową, werbalny opis treści wizualnych. Pozwala ona osobom niewidomym na odbiór sztuki wizualnej, np. malarstwa, czy gry aktorskiej, dlatego też stosowana jest m.in. w muzeach, produkcjach audiowizualnych, teatrze, oraz podczas widowisk sportowych.

Audiodeskrypcja w filmie, programie telewizyjnym, jest dodatkową ścieżką dźwiękową pomiędzy dialogami. Opis nie wypełnia każdej dostępnej przerwy, nie przedstawia motywacji ani zamiarów przedstawionej w filmie postaci, nie charakteryzuje znanych dźwięków. Pozwala w ten sposób niewidomym i słabowidzącym widzom usłyszeć emocje w głosach aktorów, wsłuchać się w dźwiękowe tło obrazu. Opisywane są takie wizualne elementy kompozycji obrazu filmowego jak: inscenizacja, scenografia, gra aktorów, kostiumy, barwy i światło, których osoby niewidome nie są w stanie samodzielnie zobaczyć.

15 marca w skoczowskim kinie „Elektryczny teatr” koło terenowe Polskiego Związku Niewidomych w Cieszynie oraz Miejskie Centrum Kultury „Integrator” przy współpracy z „Teatrem Elektrycznym” zorganizowało pierwszy na śląsku cieszyńskim pokaz filmu z audiodeskrypcją „Ostatnia rodzina”.

Na pokazie specjalnym pojawiło się przeszło 60 widzów niewidomych, ociemniałych, słabowidzących, ale również pełnosprawnych, którzy w większości mieli pierwszy raz styczność z audiodeskrypcją. Na projekcji filmu były osoby z Cieszyna, Wisły Malinki, Bielska-Białej, Warsztatu Terapii Zajęciowej w Drogomyślu oraz Skoczowa i przyległych miejscowości powiatu cieszyńskiego.

Film był bardzo ciężki w odbiorze, ale było pokazane „samo życie”. Praktycznie wszyscy obejrzeli go do końca. Kilka osób poprosiłem o opinie po zakończeniu emisji.

- Bardzo ciekawa forma oglądania filmu. Zawsze zastanawiało mnie, jak osoby niewidome oglądają filmy czy spektakle? Odpowiadano mi, że za pomocą audiodeskrypcji. Dzisiaj po raz pierwszy miałem z tym styczność i uważam to za ciekawe rozwiązanie. Należy to częściej ludziom pokazywać – powiedziała osoba pełnosprawna.

- Nie wyobrażałam sobie tego, że niewidomi, których znam, mogą oglądać filmy w kinie i do tego siedząc obok nas widzących. Jeżeli będzie coś takiego robione w następnych miesiącach, to już rezerwuję miejsce – mówi kobieta widząca, nie związana z niewidomymi.

- Pomimo, że jestem osobą niewidomą, to pierwszy raz oglądam – słucham filmu z wykorzystaniem audiodeskrypcji na dużym ekranie. Stykałem się z tym w internecie czy w telewizji, ale nie w kinie. Na pewno odbiór jest lepszy. Mam nadzieję, że nie skończy się to na „Ostatniej rodzinie” – mówił niewidomy ze Skoczowa.

Podobnego zdania były osoby słabowidzące, które stanowiły większość widzów.

- Byłam na dwóch filmach z audiodeskrypcją w Bielsku-Białej „Carte blanche” i „Ida”, ale już trochę czasu od tego minęło. Fajnie, że taki pokaz miał miejsce u nas w Skoczowie – usłyszałem po emisji od osoby słabowidzącej.

Większość widzów była pod wrażeniem odbioru filmu w takiej formie.

- Na początku ten lektor, którego słyszałem między dialogami osób mnie drażnił i przeszkadzał. Myślałem, że wyjdę, bo nie mogłem się skupić. Jednak po kilku minutach wsłuchałem się w to, co opisuje i doszedłem do wniosku, że dzięki tej audiodeskrypcji zauważyłem, czy dowiedziałem się więcej szczegółów - powiedział mi widzący znajomy, niechętny do tego pokazu, którego udało mi się namówić na seans.

Pomysł na film w tej formie zrodził się w styczniu tego roku. Temat przedstawiłem Dyrektorce Miejskiego Centrum Kultury „Integrator”, która uwierzyła w to i podjęła się doprowadzenia tego tematu do finału 15 marca br.

Widzom zgromadzonym na widowni ta forma sztuki się podobała, a zapewnienie Pani Julii (Dyrektor MCK), że Jej marzeniem jest emisja takich filmów z audiodeskrypcją przyjęto oklaskami.

<<< Powrót do spisu treści

&&
Ogłoszenia

Fundacja „Świat według Ludwika Braille’a” została doceniona za działania na rzecz osób niewidomych i słabowidzących. W dniu 16 marca 2017 roku otrzymała „Nagrodę Specjalną” w konkursie „Organizacja Pozarządowa Roku 2016”, organizowanym przez Wojewodę Lubelskiego. Uroczystość wręczenia I nagrody w obszarze „polityka społeczna” odbyła się w Sali Kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie przy ul. Spokojnej 4. Fundacja była reprezentowana przez Prezesa Zarządu fundacji pana Ryszarda Dziewę oraz Sekretarza Zarządu panią Patrycję Rokicką.

Zarząd Fundacji „Świat według Ludwika Braille’a”

Szanowni Państwo, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach wydało trzytomową „Encyklopedię Biogramów Prasowych osób działających na rzecz środowiska osób polskich niewidomych” autorstwa red. Józefa Szczurka.

Zaprezentowane w Encyklopedii postacie zasługują na szczególną pamięć środowiska polskich niewidomych.

Encyklopedia zawiera ponad 300 nazwisk, zarówno osób zmarłych jak i żyjących.

Książka wydana jest w formacie 170x240 mm na papierze o gramaturze 80 g, w oprawie twardej - szytej z okładką foliowaną.
Cena 150 zł. wraz z wysyłką.

Zachęcamy do nabycia tej wartościowej pozycji, która może stanowić cenne źródło wiedzy dla działaczy pracujących w różnych stowarzyszeniach i fundacjach, placówek szkolno-wychowawczych, a także dla studentów zainteresowanych problematyką niewidomych. Pozycja ta będzie też wartościową pamiątką dla rodzin, z których wywodzi się zasłużony dla środowiska niewidomych jej członek uwzględniony na kartach Encyklopedii.

Zamówienia na Encyklopedię prosimy składać pocztą elektroniczną:

impuls@phuimpuls.pl

telefonicznie 81 533-25-10, 693-289-020

lub listownie:

P.H.U. Impuls Ryszard Dziewa

ul. Powstania Styczniowego 95d/2

20-706 Lublin

Ryszard Dziewa

<<< Powrót do spisu treści

&&
Humor na Dzień Kobiet

Znalezione w sieci

Nie czytam żadnych instrukcji - Wciskam guziki, aż zadziała.

Nie potrzebuję alkoholu, żeby narobić sobie obciachu. I bez alkoholu daję radę.

Nie jestem rozkapryszona, tylko „emocjonalnie elastyczna”!

Najpiękniejsze słowa świata: „Idę na zakupy”.

Nie mam żadnych dziwactw, to są „special effects”!

Kobiety powinny wyglądać jak kobiety, a nie jak wytapetowane kości!

Przebaczyć i zapomnieć? Ani nie jestem Jezusem, ani nie mam Alzheimera!

My kobiety jesteśmy aniołami, ale gdy nam się podetnie skrzydła, lecimy dalej – na miotle!

To nie jest żaden tłuszcz! To „erotyczna powierzchnia użytkowa”!

Gdy Bóg stworzył mężczyznę, obiecał, że idealnego faceta będzie można spotkać na każdym rogu, a potem - uczynił Ziemię okrągłą.

Na moim nagrobku niech będzie napis: „Co się głupio gapisz? Też bym wolała leżeć na plaży!”

Tak, tak… my kobiety jesteśmy bowiem jedyne w swoim rodzaju.

<<< Powrót do spisu treści