Teatr Powszechny w Łodzi
Rehabilitacja kulturalnie - teatr czytany
Jak wiadomo, brak wzroku nie stanowi przeszkody w dostępie do dóbr kultury. Do wysłuchania koncertu muzycznego niewidomy nie potrzebuje żadnych specjalnych udogodnień. Kontakt z literaturą zapewniają książki brajlowskie, brajlowskie notatniki, mowa syntetyczna w komputerach, telefonach czy odtwarzaczach książek. Są wreszcie dostępne książki w formie audiobooków. Dzięki audiodeskrypcji dostępne stają się filmy, programy telewizyjne czy obrazy. Wydrukowane w technologii 3D kopie eksponatów muzealnych mogą być źródłem informacji o ich orginałach - zwłaszcza, gdy tych ostatnich nie można poznawać dotykiem ze względu na ich wiek i stan.
A co z teatrem? Z jednej strony wypowiadane przez aktorów kwestie, ilustrująca przedstawienie muzyka itp. są dostępne bez stosowania szczególnych technik. Jednak dekoracje, stroje aktorów, ich gesty czy wyrazy twarzy, które są także bardzo istotne i razem ze słyszalnymi elementami tworzą spektakl jako całość pozostają poza możliwością poznania przez niewidomych.
W bardzo ciekawy sposób problem ten udało się rozwiązać pani Ewie Pilawskiej, która jest dyrektorem Teatru Powszechnego w Łodzi. Od 2005 roku w teatrze odbywają się przedstawienia w ramach projektu "Teatr dla Niewidomych i Słabowidzących". Poza aktorami grającymi role postaci bardzo istotną funkcję pełni didaskaliusz - aktor odczytujący opis dekoracji, wygląd postaci, momenty ich pojawienia się na scenie czy zejścia z niej. Dzięki temu aktorowi dowiadujemy się także o pozawerbalnym zachowaniu bohaterów - czyli o tych wszystkich elementach sztuki, które są z natury niedostępne dla niewidomych. Do zadań didaskaliusza należy także przybliżenie postaci twórcy aktualnie granej sztuki.
Dekoracje i stroje aktorów mają raczej charakter symboliczny. Podczas spektaklu ogromny nacisk kładziony jest na elementy dźwiękowe.
Osoby niewidome przed spektaklem otrzymują informację w piśmie punktowym, słabowidzący zaś w druku powiększonym.
29 kwietnia odbyła się już 43 premiera Teatru dla Niewidomych i Słabowidzących. Miałem przyjemność obejrzeć zabawną komedię obyczajową "Zakochajmy się" Robina Hawdona.
Jak już wspomniałem, takie przedstawienia odbywają się od 2005 roku. Początkowo były wystawiane w świetlicy Łódzkiego Okręgu Polskiego Związku Niewidomych. Cieszą się tak dużym zainteresowaniem, że świetlica nie jest w stanie pomieścić wszystkich chętnych. Dlatego obecnie odbywają się w teatrze. Wstęp na wszystkie takie przedstawienia jest wolny.
Jest to autorski projekt pani Ewy Pilawskiej, która jest jednocześnie reżyserem wszystkich realizowanych spektakli.
W tym roku Teatr Powszechny w Łodzi obchodzi jubileusz 70-lecia. Z tej okazji życzymy wszystkiego, co najlepsze, a dla siebie co najmniej następnych 70 lat kontaktu z dostępną Kulturą.
O planowanych oraz zrealizowanych już w ramach tego projektu premierach oraz samym Teatrze Powszechnym w Łodzi można przeczytać na stronie internetowej www.powszechny.pl
Zbigniew Grajkowski
